Kommunal- og regionalminister Liv Signe Navarsete føreslår at folk som ikkje ønskjer å stå på politiske vallister skal få sleppe det.
I dag kan kven som helst førast opp på ei partiliste, og ein har plikt til å stille med mindre ein vel å melde seg inn i eit anna parti. No føreslår kommunal- og regionaldepartementet ei endring i vallova som gjer at du kan be om fritak viss lista du vert sett opp på står for ein politikk som strir mot din eigen, utan at du treng melde deg inn i eit anna parti.
Vidare føreslår departementet at listekandidatar ikkje skal sitje i stemmestyret eller delta i aviklinga av valet på valdagane. Dette er for at veljarane skal føle seg trygge på at folk i valstyra ikkje er partiske.
Eit ytterlegare forslag er at valurnene no skal bli forsegla på valdagen, ikkje berre i samband med førehandsrøysting som i dag.
Desse forslaga til endring av vallova er komne opp etter at OSSE, Organisasjonen for tryggleik og samarbeid i Europa, observerte og vurderte norsk valpraksis i 2009. OSSE har også bede om at praksisen med fordeling av mandata mellom dei ulike valkrinsane blir vurdert, men det blir ikkje gjort i denne omgang. Berekninga som ligg til grunn for fordelinga i dag tek omsyn til representasjon knytt til både geografi og politikk.
– Det har vore semje i norsk politikk om at distrikta høvesvis skal vere sterkare representert enn meir sentrale strok. Grunngjevinga finn vi i politiske, kulturelle og næringsøkonomiske tilhøve. Innbyggjarane skal bli høyrde uavhengig av kvar dei bur, seier Liv Signe Navarsete i ei pressemelding.
Vallova seier at skal det gjerast nye mandatberekningar kvart åttande år for å fange opp endringar i busettingsmønsteret. Neste berekning vil skje våren 2012, altså før stortingsvalet i 2013.
