Endresen representerte Rogaland fylkeskommune i høyringa saman med fire målorganisasjonar og Norsk namnelag. Fylkespolitikarane i Møre og Romsdal var opptatt med fylkestingsmøte i Ålesund tysdag og kunne ikkje møte.
Dermed var det Endresen som måtte forklare kommunal- og forvaltingskomiteen korleis framtida fortonar seg for eit vestlandsfylke utanfor nabofylket regjeringa vil kalle Vestland.
– Vi i Rogaland fylkeskommune meiner det er uklokt å gå for namnet Vestland på den nye regionen, fordi det vil skape utfordringar både innanfor marknadsføring av turisme og næringsliv og dessutan true den kulturelle tilhøyrsla vi har hatt, sa Endresen.
Viktig merkevare
Bakgrunnen for den opne høyringa var innstillinga til endringar i inndelingslova – der fylkesnamna står, som Kommunal- og moderniseringsdepartementet la fram 6. april. Der foreslår regjeringa namn på dei seks nye storfylka som skal tre i kraft frå 2020, mellom anna dei omstridde nye namna Vestland (Hordaland og Sogn og Fjordane), Innlandet (Hedmark og Oppland) og Viken (Østfold, Akershus og Buskerud).
Anja Berggård Endresen var ikkje berre opptatt av at rogalendingane no risikerer å miste retten til å kalle seg vestlendingar, men òg at namnevalet kan skape uvisse innanfor reiselivet og andre delar av næringslivet.
– Vestlandet er ei viktig merkevare. Ved å tillate at berre to av dei fire fylka får danne ein region som heiter Vestland, så forringar ein den merkevara som er bygd opp over mange tiår. Når Vestlandet no får ein annan dimensjon, så fell turistmagnetar som Preikestolen, Geirangerfjorden og Trollstigen utanfor denne vestlandsregionen, sa Endresen.
Mistar vestlandsidentiteten
Regjeringa har elles fått krass kritikk for å ikkje halde ei skriftleg høyring om lovendringane, slik dei skal ifølgje utgreiingsinstruksen. Endresen hadde inga meining om regjeringa med det braut lova, men peika på at ein høyringsprosess gjerne kunne ha munna ut i eit mindre splittande og meir samlande namn på nabofylket enn Vestland.
– Mange opplever det som sterkt at dei no mistar den delen av identiteten som det er å vere vestlending. Dei fire fylka har alltid hatt mykje saman, og ei splitting på grunn av namnevalet blir opplevd som sterkt beklageleg. Vestlandet har fram til no alltid vore eit samlande omgrep for vestlendingane både med tanke på identitet, tilhøyrsle og ei lang historie, sa Endresen, som på spørsmål frå komiteen ikkje var framand for namneforslaget Fjordane på det nye fylket.
Språkrådet, det statlege fagorganet i språk- og namnespørsmål, har åtvara både mot fylkesnamnet Vestland og Viken og Innlandet. Språkrådet meiner namn som Bjørgvin, Bergenhus eller Gula passar betre enn Vestland, og dei vil heller kalle Innlandet for Opplanda eller Oppland og Hedmark, og Viken for Vika.
Reagerer på saksbehandlinga
Noregs Mållag har stilt seg bak vurderingane til Språkrådet, og i høyringa gjentok leiar Magne Aasbrenn poenga som landsmøtet i organisasjonen vedtok nyleg. Organisasjonen er sterkt kritisk til dei tre nye namna, Viken, Innlandet og Vestlandet.
– Noregs Mållag reagerer sterkt på både forslaga og på saksbehandlinga. Saka er ikkje send ut på brei høyring, og dermed meiner vi at regjeringa har brote utgreiingsinstruksen. Regjeringa har heller ikkje høyrt på sitt eige sakkunnigorgan i språksaker, som er Språkrådet, sa Aasbrenn, som elles framheva Vestland som det verste framlegget av dei tre.
Aasbrenn samanlikna elles fylkesnamn-prosessen med den som vart gjennomført i Noreg i 1918, da det var ei grundig fagleg utgreiing, høyringsrunde og i det heile ein omfattande politisk prosess før Stortinget vedtok fylkesnamna.
– I fylke etter fylke har namna vorte vedtatt utan offentleg debatt i forkant og utan brei drøfting. På den måten er namnevala resultat av politiske kompromiss og det vi vil kalle fikse påfunn av politikarar utan kompetanse på å finne namn, men med god kompetanse på det å bli einige, sa han.
Krev breiare høyring
Prosessen er ikkje god nok, streka Aasbrenn under og kravde på vegner av Mållaget at saka blir send ut på høyring før Stortinget gjer vedtak.
– Ei nasjonal høyring skal sikre at alle som har eller bør ha ei meining om ei sak, kjem fram. Det er bra at vi får denne høyringa her, men vi ønskjer oss ei breiare høyring, poengterte Aasbrenn.
Med på den vel tre kvarter lange opne høyringa var òg Norsk Målungdom, Norsk namnelag, Norskt Måldyrkingslag og Høgnorskringen. Dei var alle kritiske til dei tre namneforslaga regjeringa har innstilt på, og framførte ulike argument mot dei. Fleire etterlyste som Mållaget ei grundigare høyring før Stortinget gjer endeleg vedtak.
Kommunal- og forvaltingskomiteen skal levere innstilling i saka innan 24. mai. (©NPK)
