– Det norske språket, både nynorsk og bokmål, har ein sterk posisjon i samfunnet, og det er ikkje trua av utrydding, seier direktøren i Språkrådet, Åse Wetås.
Wetås opna Språkdagen på Det Norske Teatret i Oslo tysdag med på gjere opp status for det norske språket i dag. Ho minte om at norsk har sterk både formell og uformell støtte i heile samfunnet, i det offentlege og i media.
Språkdirektøren rosa den nye språklova, som blir gjeldande frå 1. januar 2022. Ho meiner språklova vil bidra til at norsk skal stå støtt også i framtida. Her er det krav om ein tydeleg og offensiv språkpolitikk, der hovudmålet er å ta vare på ikkje berre det norske språket, men også dei godkjende minoritetsspråka samisk, kvensk, romani og romanes.
Sjå opptak frå Språkdagen her!
Klart språk
Eit av felta Wetås peika på i innlegget sitt, er det ansvaret det offentlege Noreg no får for å bruke det norske språket på ein måte som gjer det klart og forståeleg for innbyggjarane. Ho rosa arbeidet som er gjort i fleire offentlege etatar for å bruke eit klart og lett forståeleg språk.
– Det er gjort mykje godt arbeid med dette, men mykje står att. Det er mange eksempel på at det har vorte betre, men arbeidet skal halde fram. Det er ikkje minst viktig i helsesektoren, der bruken av eit klart og lett forståeleg språk lett kan fjerne misforståingar, og det kan få som utslag at helsekøane blir kortare, sa Åse Wetås blant anna.
Ikkje alt er roseraudt for det norske språket. Engelsk et seg inn på stadig fleire område, og ikkje minst får dei unge inn svært mykje engelsk via til dømes dataspel, Tiktok og YouTube. Her meiner språkdirektøren det er naudsynt med ordningar som gjer det attraktivt å bruke norsk i utviklinga av nye tenester.
Norsk fagspråk
Ho var også inne på problemet med at ein aukande del av norsk forsking berre blir publisert på engelsk, og at også mykje av undervisinga i den høgare utdanninga går føre seg på engelsk.
– Vi må ha eit fagspråk på norsk. Om vi ikkje har det, vil vi gå glipp av viktige debattar. sa ho.
Manglande nynorsk-vilje
Eit anna problem er forholdet mellom bokmål og nynorsk. Wetås hevda at det verkar å vere ein manglande vilje hos tilsette i statsapparatet mot å bruke nynorsk i formidlinga, og at dette faktisk er eit teikn på manglande respekt for dei 600.000 innbyggjarane her i landet som har nynorsk som hovudmål.
Ho tok også opp at nynorske lærebøker kjem mykje seinare ut til skulane enn lærebøker på bokmål, og ofte manglar det nynorske versjonar av dataprogramma elevane brukar.
Wetås kravde vidare ei ekstra satsing for elevar som brukar teiknspråk som sitt hovudmål. Det er viktig å minne om at teiknspråk er eit fullverdig språk, sa språkdirektøren.
Hurdalsplattforma
Trass i at det er mange problem for språket, uttrykte Åse Wetås optimisme. Ho meiner Hurdalsplattforma, som meislar ut politikken til den nye regjeringa, gir håp om ei satsing på det norske språket.
Språkrådet skal vere tilsynsorgan for den nye språklova. I språklova blir det slått fast at bokmål og nynorsk er heilt likestilte målformer, og at det er viktig å klage dersom ikkje offentlege organ følgjer lova.
– Det er viktig å gjere etatar som ikkje følgjer språklova merksame på dette. Og send gjerne ein kopi av klagen over til Språkrådet, så skal vi hjelpe dei med å setje i verk tiltak som kan gjere dei i stand til følgje lovverket, seier språkdirektør Åse Wetås. (©NPK)
