Edvard Arnt Hoem blei fredag utnemnd til kommandør av St. Olavs orden i Aschehoug-villaen i Oslo. Både familie, venner og kollegaer var møtte fram for å heidre forfattaren.
– Det kom som ei overrasking då eg fekk vite at eg skulle få utnemninga. Eg går ut frå at eg først og fremst får ho for litteraturen min, sa Hoem til Nynorsk pressekontor rett i forkant av utnemninga. Då hadde han ikkje lese grunngivinga frå Ordensrådet, som deler ut prisen.
– Med litterær kvalitet og engasjement som verkemiddel har Hoem som forfattar og samfunnsdebattant brote ned mange fastlåste haldningar mot nynorsk. Hoem har vist verdien av ein språkdelt norsk kultur og vist at nynorsk ikkje er til hinder for å nå ut til eit breitt publikum, sa kansellisjef Mette Tverli då ho utnemnde Hoem fredag.
Tverli peika òg på at juryen i grunngjevinga si legg Hoems skildring av menneske til grunn for utnemninga.
– Hoem har skrive uforgløymelige portrett av menneske og deira liv og virke. Han har ei eiga evne til å skildre gleda og slitet i alle typar arbeid. Han utforskar sosiale klassar og viser nyansar i ulike menneske, sa ho.
Hoem sjølv skildra livet og forfattarskapen sin som ei eventyrleg reise, då han tok imot utnemninga.
– Eg har vore med på ei eventyrleg reise. Frå det førmoderne samfunnet der hesten var den viktigaste trekkrafta og fram til det postmoderne samfunnet kor eg dagleg kan kommunisere med menneske over heile jorda, sa han i talen sin.
– Eg har fått oppleve alt eit menneske kan forlange for å ha levd eit rikt og godt liv, sa han.
I talen nytta òg Hoem høvet til å kritisere Europa for måten flyktningar blir behandla på i nyare tid.
– Det har vore mykje snakk om det som ein kallar norske verdiar. Dei verdiar eg identifiserer meg med, er ikkje spesielt norske. At alle menneske er født like, var ikkje ein tanke som oppstod her. Det er djupt nedslåande at Europa ikkje klarer å hindre at millionar av menneske stadig er på flukt, og at dei bur i leirar med dei mest nedverdigande forhold ein kan tenkje seg. Så lenge eg har krefter til det, vil eg vere med å påpeike at dette er ei stor skam for tida vår, sa forfattaren.
Under utnemninga kom det òg fram at Hoem har stor respekt for det norske kongehuset og det dei står for.
– Eg har hatt mange politiske standpunkt, men det norske kongehuset har alltid hatt betydning for meg. Derfor tar eg imot utnemninga med glede, seier Hoem til Nynorsk pressekontor.
Også i talen sin peika forfattaren på betydinga Kongehuset har hatt.
– Gjennom ulike tidsepokar har eg sett kor ungt og skjørt det norske demokratiet er. Eg har alltid tenkt at eit lite samfunn som det norske må ha ein høvding. Og lenge før, men særleg under arbeidet med biografien om Bjørnstjerne Bjørnson, gjekk det opp for meg kor avgjerande kongehuset har vore for den historiske utviklinga i landet vårt frå 1905 til i dag. Derfor vil eg gjennom representanten frå ordenskanselliet rette mi største takk Hans majestet Kong Harald for denne store æra som er gitt meg til del, sa Hoem.
<p>(©NPK)</p
