Etableringa av NorDubb i Volda vil auka tilgangen på nynorsk barne-tv for NRK, seier den nyvalde leiaren i Kringkastingsringen, Martin Toft.

– Det vil ikkje lengre vera noko problem for verken NRK eller TV2 å få tak i barneprogram med nynorske røyster, seier ein nøgd Toft.

Det er ifølgje kringkastingsleiaren viktig at born møter ulike dialektar i fjernsynet. Ved at borna høyrer og gjenkjenner nynorsk vil dei få ein stolthet til sitt eige språk og sin eigen identitet. Eit auka mangfald i stemmer og dialektar vil også vera med å stimulera fantasien til borna, seier Toft. 

Aktuell problemstilling
Ifølgje NRK sin eigen årsrapport har nynorskdelen gått ned frå 2008, med unntak av NRK2. I denne rapporten er ikkje nynorskandelen i dei nye kanalane NRK3 og NRK Super med grunna manglande statistisk materiale.

– Sjølv om NRK dei siste åra har vist auka vilje til å gjera noko med nynorskprosenten har målet om 25 prosent aldri blitt nådd, fortel Toft. Medan nyhendeprogramma i TV2 og NRK er bra, har barne-tv hatt lite å syne til. I snitt var nynorskandelen i NRK 20 prosent i 2008, det var ein nedgang på 2 prosent frå året før.

Kringkastingsringen har dei siste åra nytta ein stor del av ressursane sine på å overtala NRK til å bruka endå meir dialekt og nynorsk i barneprogramma sine i fjernsynet.
– Med NRK si satsing på barnekanalen NRK Super har denne problemstillinga blitt endå meir aktuell, understrekar Toft.

Samstundes er han glad for at NRK har vist stor vilje til å la fleire barneprogram bli produserte utanfor Oslo, i Sogn og Fjordane og i Tromsø.

Rettleiande vaktbikkje
Hovudoppgåva for Kringkastingsringen er framleis å vera ei vaktbikkje for media. I dag jobbar dei tett opp mot både NRK og TV2 for å få dei til å oppretthalda minstekravet om 25 prosent nynorsk i kanalane.

– Det er viktig at nokon følgjer opp intensjonane til Stortinget så lenge kanalane har konsesjon. Kanalane sjølve har ingen sanksjonshøve, så det er opp til Kringkastingsringen å passa på, fortel Toft. Han meiner det er viktig å rettleia NRK i staden for å bruka pisk.

For dårleg innsats
Orsakingane til kanalane for mangel på nynorsktilbod er vage, og ein nyttar ofte bortforklaringar, som at ein manglar nynorske journalistar. Toft meiner mediekanalane må vera meir offensive og gjera ein ekstra innsats for å hanka inn journalistar med nynorskkompetanse ved hjelp av oppsøkjande arbeid.

Veldig mange av journalistane i VG og Dagbladet sit med nynorsk som hovudmål, men dei får ikkje høve til å nytta dette i redaksjonane sine, fortel Toft. Her bør tv-kanalane vera ute å henta inn ressursar.

Etter at Nynorsk mediesenter i Førde vart etablert for nærare 10 år sidan har Toft merka ei positiv utvikling.

– Det nynorske mediesenteret i Førde har bidratt sterkt til å auka prosenten på nynorsk i NRK, seier han.

Treng unge medlemer
I tillegg til å auka nynorskdelen i NRK og TV2 har Toft eit mål om å få rekruttera nye unge medlemer.

– Berre slik kan Kringkastingsringen halda fram med å påverka mediekanalane til å få opp prosenten med nynorsk og dialekt i TV2 og NRK, seier han. Det er viktig at born veks opp i den trua at deira språk ikkje er unormalt.

I NTNU sin nye språkpolitikk vert det lagt vekt på å styrke både bokmål og nynorsk.

– Universitetet har eit særleg ansvar for å bidra til å utvikle norsk språk og norsk fagterminologi. Norsk omfatter både bokmål og nynorsk. Det blir forventa at tilsette i det offentlege beherskar begge målformer. I deler av landet der nynorskbruken er meir omfattande, viser det seg at det går ganske greit for bokmålsutøvarar å ordlegge seg kurant på nynorsk. Det betyr til dømes at ein som underviser ved NTNU skal kunne formulere gode oppgåvetekstar på nynorsk, heiter det i dei nye retningslinjene.

I tillegg vert det til dømes lagt vekt på at ein ynskjer å styrke den nordiske språkfelleskapen.

Det er styret ved universitetet som nyleg vedtok den nye språkpolitikken.

Les meir her.

Prosjektet ”Ung til sinns- på Nett” er ei nettsatsing på nyheiter med fokus på kultur, ungdom og regionalt stoff. Målgruppa er ungdom og folk som er ”unge til sinns”.

Satsinga skal prioritere stoff relatert til kultur og ungdom. Initiativtakarane til satsinga har alle eit ynskje om å styrke nynorsktilbodet på Internett, og særleg tykkjer dei det er viktig å gje unge eit betre tilbod enn i dag.

Prosjektet er eit samarbeid og spleiselag mellom ABC-Startsiden, Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK), Nasjonalt Garborgsenter, Magasinett og Pirion. LNK og ABC-Startsiden hadde eit møte med Kultur- og kyrkjedepartementet (KKD) 14.mai og fekk positive signal på prosjektet.

Det er tenkt at stoffet skal treffe ungdommen på deira premissar. Nettavisa skal famne breidda av nyheiter innanfor temaet kultur og det som kan vere relevant for det å vere ung i Noreg. Eksemplar som er nemnt er kunst, underhaldning i ulike media, konsertar og festivalar. Nyheitene skal kome frå dei ulike regionane i Noreg.

Det regionale stoffet vil bli levert av ti aviser frå heile landet. Satsinga skal vere eit senter der ulike regionale nyheitskanalar kan publisere kulturrelatert innhald på nett, retta mot ungdom. På denne måten kan desse avisene nå ei viktig og engasjert målgruppe, og samstundes skape interesse for eigne nettsatsingar.

Prosjektet har eit budsjett 1,2 millionar kroner første år, 1,3 millionar kroner andre år og 1,4 millionar kroner i tredje og fjerde år. I oppstartfasen dei tre første åra er det naudsynt at KKD er inne med tilskot. Det er eit mål at avisprosjektet bør kunne gå i balanse det fjerde året, og at tilskota frå organisasjonane som er med etter kvart kan trappast ned gradvis.

Det er behov for redaksjonelle ressursar tilsvarande 1,5 stillingar i tillegg til kjøp av frilansstoff frå ulike samarbeidspartnarar. Dei redaksjonelle ressursane blir tilsette i LNK; som får abeidsgivaransvaret. I tillegg skal ti aviser bidra med 10-20 saker kvar veke.

Tekst: Solrun S. Snilsberg

Vaksenopplæringsetaten Vox utfordrar no nynorskkommunane til å bli samde om eit læreverk i norsk for vaksne innvandrarar som dei ynskjer omsett til nynorsk.

– Eg er djupt skuffa over at å sjå at NRK ikkje på noko vis har nærma seg kravet om 25 prosent nynorsk i sendingane sine, seier Martin Toft, styreleiar i Kringkastingsringen.

For tredje år på rad kjem Allmennkringkastingsrapporten med kritikk av NRK for å ikkje greia krava om å nytta minst 25 prosent nynorsk og dialekt, heiter det i ei pressemelding frå Kringkastingsringen.

– Når vi ikkje ser noka skjerping, men faktisk ein nedgang i bruken av nynorsk og dialekt, syner det at det ikkje held med gode ønskje, meiner Toft. Han krev at NRK lagar ein tiltaksplan for korleis dei skal greia å koma opp på 25 prosent nynorsk innan 2012.

Kravet om kor mykje nynorsk NRK skal nytta, er mellom anna slått fast i Allmennkringkastingsrapporten. Medietilsynet er ikkje dei einaste har kritisert målbruken i NRK. I stortingsmeldinga “Mål og meining”, som vart vedteken av Stortinget i april, får NRK òg kritikk.

– Eg forventar at kulturminister Trond Giske vil nytta eigarmakta si og krevja at NRK legg fram ein konkret tiltaksplan. Det har han høve til allereie 10. juni, når NRK skal halda generalforsamling og allmennkringkastingsplakaten står på saklista.

Likevel er det lyspunkt.

– Når det gjeld barnekanalen NRK Super, har vi hatt ein svært god dialog med leiinga for kanalen om å ta i bruk meir nynorsk og dialekt, og vi veit at dei har sett i verk fleire gode tiltak. Dersom resten av NRK hadde teke nynorsk like alvorleg, hadde dei ikkje hamna i den stoda dei er i idag, meiner Toft.

Ifølgje opplæringslova har skuleelvar rett på læremiddel på eiga målform, og det er skuleeigar sitt ansvar å syte for at dei får det. No kjem snart nye forskrifter som har til føremål å presisere dette ytterlegare.

Forslag til nytt kapittel 17 i forskrift til opplæringslova har vore på høyring i vinter. Føremålet med å endre forskriftene er å klargjere elevanes rettar i høve læremiddel, heiter det i høyringsbrevet frå Utdanningsdirektoratet. Vidare heiter det at sjølv om verken Staten eller skuleeigaren kan bestemme kva målform skulebøker blir produserte på, så har skuleeigaren ansvaret for å tilby elevane bøker på båe målformer til same tid og lik pris.

Den nye forskrifta har og samla definisjonane på kva som er læremiddel og kva som ikkje er det i eitt punkt. Medan den gjeldande forskrifta også omtalar korleis programvare kjem inn under denne lova, er programvare heilt utelate i dei nye forskriftene. Dette har fleire av høyringsinstansane reagert på. LNK har i si fråsegn peikt på at forskriftene til opplæringslova står særskild nemnd i stortingsmeldinga om norsk språk, Mål og meining. Her heiter det at programvare som elevar bruker i undervisninga skal liggje føre på båe målformer.

Forslag til nye forskrifter til opplæringslova er oversendt Kunnskapsdepartementet.

NRK Sogn og Fjordane har fått ei bestilling på 12 nye episodar med nynorsk barne-tv frå Sogn og Fjordane, og desse er no under produksjon, skriv Porten.no

– I Barne-tv kvar torsdag fram til sommaren møter du born frå fylket. NRK Sogn og Fjordane har laga 5 nye program til serien ”Her er eg” i Barne-tv på NRK 1, opplyser Tone Lin Støfring i NRK Sogn og Fjordane.

Torsdag 18. juni kan du møte Synne Veum frå Sogndal. Ho hadde ein hund som heitte Bamse. Den beit ho i ansiktet, og derfor måtte den dø. No ventar Synne på at ho og familien skal få ein ny hund. Ho saknar Bamse, men gler seg likevel til å møte den nye hunden, skriv Porten.no.

Og i tillegg har NRK Sogn og Fjordane fått ei bestilling på 12 nye episodar som no er under produksjon.

Statsborgarprøve eller ikkje, Noregs Mållag krev at det skal finnast fullgode læremiddel på nynorsk for innvandrarar som skal lære norsk.

Det er ei kjend sak for n ynorskkommunane at det finst lite materiell for norskopplæring for vaksne på nynorsk.

– Det betyr at dei innvandrarane som buset seg i ein av dei over hundre nynorskkommunane her i landet ofte blir tvungne til å lære seg bokmål. Dette hindrar ei fullgod integrering. Det skapar problem når ein skal skaffe seg arbeid. Det skapar problem når ungane lærer seg nynorsk på skulen, noko foreldra ikkje har fått opplæring i, seier leiar i Noregs Mållag, Håvard B. Øvregård i ei pressemelding.

– Uansett om det blir ein obligatorisk prøve eller ikkje, må det kom eit løft i arbeidet med norskopplæringa for innvandrarar. Nynorsk læremateriell må på plass, seier Øvregård.

Regjeringa meiner innvandrarar må bestå ei prøve i norsk språk og norsk samfunnskunnskap for å få innvilga statsborgarskap.

I dag er det ingen krav til språkkunnskap eller kjennskap til Noreg og norske forhold. Regjeringa vil endre på dette, og foreslår å innføre ei statsborgarskapsprøve.

– Det vil vere ein test som seier noko om du har grunnleggjande kunnskapar i norsk og om Noreg. Vi vil innføre ein statsborgarprøve, seier statssekretær Libe Rieber-Mohn i Arbeids- og inkluderingsdepartementet til NRK.

Timetalet for norsk- og samfunnsfag som innvandrarar er pliktige å ta del på, blir dobla frå 300 til 600 timer.

Dei som gjennomfører denne undervisninga, og som står på den avsluttande prøven, slepp å ta statsborgarprøva i tillegg.

– Det viktigaste er å stille krav og å vere tydelege på forventningane om at flest mogleg skal integrerers i det norske samfunnet, seier Rieber-Mohn.
Regjeringa får utan atterhald støtte til forslaget frå Framstegspartiet.

– Dette er første gong på fire år det er grunn til å skryte av regjeringa, og då skal eg verkeleg gjere det. Dette er eit gammalt Frp-forslag vi har fremja fleire gonger, og alle dei andre partia har gått imot det, seier innvandringspolitisk talsmann Per-Willy Amundsen. (©NPK)

ABM – utvikling søkjer no dine historier til nettportalen Digitalt Fortalt. Digitalt Fortalt vart lansert 3. februar 2009 og er ABM-utvikling si satsing i Kulturminneåret 2009.

ABM – utvikling søkjer no dine historier til nettportalen Digitalt Fortalt.

Digitalt Fortalt vart lansert 3. februar 2009 og er ABM-utvikling si satsing i Kulturminneåret 2009.

Under LNK sitt landsting i Loen etterlyste direktør i ABM – utvikling, Gunnar Urtegård, fleire levande og personlege historier til nettportalen.

– Me treng fleire historier frå folk flest. Noko av det viktigaste for å få det til er å skape god dialog med publikum, slår han fast.

I tillegg skal ABM – utvikling blant anna arrangere forteljarkurs i alle fylke for å ivareta den gamle tradisjonen. På Digitalt Fortalt kan ein blant anna lese om samlekassettane kultur – og kyrkjeminister Trond Giske laga på 80 – talet.

Les meir på Digitalt Fortalt