– Hovudregelen for namn på offentlege institusjonar: Består det av meir enn eitt ord, skal berre første ordet ha stor bokstav. Lærar Åsmund Lien kiker ut over klassen sin, ein samling saksbehandlarar frå Kvinnherad kommune, for å sjå at det han seier når fram.
Det nikkast frå salen. Det heiter Kvinnherad sjukeheim, ikkje Kvinnherad Sjukeheim. Så veit ein det.
Det er dag to av kurset På saklista, som 18 tilsette frå heradet har fått lov å vere med på. Det har handla om grammatikk og om språkforståing. Om å skape forståing heller enn avstand.
På skulebenken
Kjartan Thoresen er arealforvaltar, og Astri Måkestad er rådgjevar for barnehagane i kommunen. Dei har no stava og grubla seg gjennom halvannan kursdag, og har mellom anna fått sett sine eigne tekstar under lupa. Tøft, kanskje? Mest nyttig, meiner dei.
– Vi måtte levere eit saksframlegg vi hadde skrive før kurset, og så gjekk vi gjennom dei i plenum, forklarar Astri Måkestad. – Det var mest som å vere tilbake på ungdomsskulen att, smiler ho.
Som så mange institusjonar kan ein kommune også lett danne eit stammespråk, ei språkføring med mange faguttrykk og interne vendingar. Det skapar avstand til lesaren, forklarar Måkestad.
Båe to seier dei ikkje nødvendigvis har hatt dei store, skilsetjande opplevingane
på kurset, men at dei har fått større medvit om sitt eige språk og har oppdaga feil dei har gjort i god tru i alle år.
– Til dømes bruker vi ofte mynde som nynorsk form av myndigheter, men det skal altså heite styresmakter, seier Kjartan Thoresen. – Og eventuelt skal forkortast «ev.», ikkje «evt.»
Får respons
– Men er det så viktig i den store samanhengen?
– Språket er den viktigaste arbeidsreiskapen vår, både det munnlege og det skriftlege, seier Thoresen. – Å ha eit godt språk er viktig for at vi skal forstå, ikkje misforstå.
Og bommar dei på språket når dei skriv saker, så får dei fort høyre det frå vakne politikarar, smiler han.
– Dette kurset er nok spesielt nyttig for dei som ikkje har nynorsk som hovudmålet sitt, meiner Astri Måkestad. – Men eg merker også sjølv at eg no er blitt meir medviten om kva språk eg fører.
Forventar resultat
På ei slik kurs pleier det vere maks. 15 deltakarar, men i Kvinnherad har dei fått lov å ta med 18.
– Vi har plukka ut dei tilsette hjå oss som skriv flest saker til politisk handsaming, og dei nyast tilsette saksbehandlarane, seier Gunn Berit Sandnes Fosse, personalrådgjevar i Kvinnherad. – Vi ønskjer no at språket vårt skal bli så godt og forståeleg at saker vi sender til politisk handsaming, ikkje kan misforståast.
Reint praktisk vil det seie at ei godt skriven sak er så klår at ho ikkje kjem i retur eller blir opphav til unødvendige benkeforslag – og kanskje til og med så klår at saksbehandlaren ikkje treng vere med på møtet.
Sandnes Fosse oppdaga språkkurset På saklista ein gong ho sjølv var på kurs ved Høgskulen i Sogn og Fjordane.
– Eg såg boka På saklista og syntest både ho og kursopplegget var ein god ide. Vi spurde då dei andre Hardanger-kommunane om dei ville vere med og søkje om å få kurs, og det ville dei vere med på. Slik fekk kvar kommune sitt kurs.
Påverka av bokmål
Kvinnherad er ein nynorskkommune der alle tilsette i administrasjonen bruker nynorsk i arbeidet, og det finst per i dag berre nynorskklassar på skulane. Både personalrådgjevaren og Elin Haugen i postmottaket, som også er kome til, meiner nynorsken står sterkt i kommunen.
– Men vi blir nok lett påverka av bokmålet når vi skriv, seier Elin Haugen – Det blir lett til at ein set om rett frå bokmål til nynorsk, i staden for å skrive saker om. Det blir ikkje alltid så bra.
Ho trur det beste ein kan få ut av eit språkkurs, er å lære å uttrykkje seg enkelt, ikkje for stivt, men gjerne nær talespråket.
Kurset På saklista er eit gratis tilbod per i dag, og i haust er det fem kommunar som har fått dette kurstilbodet.
– Vi syntest det var eit passande tidspunkt å ta dette kurset no, seier Sandnes Fosse.
– No skal vi byrje med nytt kommunestyre og nye folkevalde, vi skal rett og slett begynne frå scratch.
