For 75 år sidan opna Flåmsbana i Sogn og Fjordane med ei enkel markering. I dag er togbana navet i eit stort turisthjul.
– Flåmsbana har hatt kolossal betydning for Aurland. I starten sikra det kommunikasjon med omverda, men med tida har Flåmsbana skapt veldig mange arbeidsplassar. Ho er framleis ein drivar for næringslivet, seie Aurland-ordførar Noralv Distad (H) til NTB.
Den vesle kommunen lever godt av turisme, og ifølgje ordføraren er rundt 40 prosent av sysselsettinga i Aurland knytt til reiselivet. Flåmsbana er navet i hjulet som er Aurland.
Ein må heilt tilbake til 1870-talet for å finne dei første tankane om togbane i Sogn og Fjordane. Dei første planane om Flåmsbana, ein sidearm av Bergensbana, kom konkret i 1890.
Ingeniørdraum
Med utfordrande natur møtte Flåmsbana mykje motstand, både før og etter politisk klarsignal i 1909. Over 80 prosent av Aurland kommune ligg nemleg minst 800 meter over havet.
– Det må vere ingeniørane sin draum; å realisere det umoglege. Skeptikarane var mange; korleis skulle ein kunne byggja ein jarnveg opp den tronge, bratte og rasfarlege Flåmsdalen, skriv Distad i eit innlegg på kommunen sin nettstad.
Rasfare, økonomi og lokalisering – argumenta mot Flåmsbana var mange. Statens vegvesen ville ha bilveg i staden for togbane. I 1923 var det likevel byggjestart.
Viktig satsing
Arbeidet varte heilt til 1947, men allereie 1. august 1940 køyrde det første godstoget ut frå Flåm stasjon. Eit halvt år seinare starta passasjertrafikken.
Gods og post var det Flåmsbana blei brukt til i hovudsak. Aurland kommune satsa på industrietableringar som skulle gi transportoppdrag, men i 1987 snudde NSB taktikken.
Persontrafikk blei eit satsingsområde, og frå 1960-talet og fram til slutten av 80-talet dobla talet på reisande seg frå 100.000 til 200.000. I 2014 hadde det stige til 700.000 passasjerar.
Uvurderleg
Den 20,2 kilometer Flåmsbana køyrer i dag gjennom 20 tunnelar som dekkjer 28 prosent av strekninga. Ute i dagslys glir toga gjennom naturskjønt terreng, mellom fjordar og fjell.
– Vi trur på framtida, sa overingeniør Adolph M.B. Kielland på opningsdagen, ifølgje Aurland kommune.
Etter 75 år er Flåmsbana heilt uvurderleg for mange av lokalsamfunna i Aurland i Indre Sogn. (©NPK)
