Norsk Målungdom, Noregs Mållag og Nynorsk kultursentrum er skuffa over at språklova fjernar kravet om å kunne begge målformer for offentleg tilsette.

– Vi har sett år etter år at mållova ikkje blir følgd. Vi er redde for at det same blir tilfellet med den nye språklova. Det er eit plaster på såret at at fleirtalet i komiteen ønsker å evaluere lova og at ein då må vurdere sanksjonar.

Det seier leiar i Norsk Målungdom, Gunnhild Skjold, i ei pressemelding.

Mistar klageretten

I fjor la regjeringa fram sitt forslag til ny språklov, noko målrørsla meinte det ikkje var grunn til å feire.

I dag la familie- og kulturkomiteen på Stortinget fram si innstilling til språklova. Og heller ikkje denne gongen er målrørsla nøgd.

Skjold er spesielt skuffa over at fleirtalet i komiteen vil fjerne klageretten til språkorganisasjonar, og byte denne ut med ein rett til å påpeike feil.

– Dei siste åra har vi hjelpt meir enn 200 studentar å klage på manglande nynorskoppgåver. Å klage på lovbrot kan vere byråkratisk og vanskeleg, spesielt for eksamensstressa ungdom. No håpar vi at det blir tatt like alvorleg når vi berre kan påpeike feil, seier Skjold.

• Les også: Stine (21) fekk ikkje heimeeksamen på nynorsk: – Ein føler seg jo litt liten oppi det heile

Skuffa mållagsleiar

Leiar i Noregs Mållag, Peder Lofnes Hauge, meiner regjeringspartia Venstre og KrF har gjort knefall for regjeringspartnar Høgre.

– Det er frykteleg skuffande. Vi hadde forventa ei språklov som verkeleg var offensiv på vegner av nynorsken, seier han i ei pressemelding.

Mållagsleiaren meiner føremålsparagrafen er historisk bra og peikar på at den lovfestar det offentlege sitt særlege ansvar for å fremje og sikre nynorsk som det minst brukte språket.

– Diverre står ikkje resten av paragrafane i stil med lova sitt eige føremål, meiner Lofnes Hauge.

Fjernar absolutt språkkrav

I forslaget sitt til ny språklov føreslo regjeringa å redusere kravet til statstilsette om å kunne bokmål og nynorsk frå ei tenesteplikt til eit mogleg krav. I den nye innstillinga kan staten krevja at tilsette med opplæring i sidemål skal meistra begge målformer, men det er ikkje eit absolutt krav.

Mållagsleiaren reagerer på at regjeringspartia har svekt kravet om nynorskkompetanse for tilsette i staten.

– Det er alvorleg og vil svekkje nynorsken i offentleg forvalting. Dessutan er det eit brot på regjeringa si eiga politiske plattform.

Mållagsleiaren er også skuffa over at språknøytrale fylkeskommunar ikkje får ei klar talfesting av korleis dei skal veksle mellom bokmål og nynorsk og at klageretten blir innsnevra.

• Les også: Snart får Idunn (25) Ivar Aasen på bankkortet

Treng offensive leiarar

Mållaget og Målungdommen får støtte av direktør for Nynorsk kultursentrum, Per Magnus Finnanger Sandsmark.

– Prinsippa i lova er gode, men dei blir ikkje følgde opp i dei paragrafane som regulerer den daglege bruken av nynorsk i staten og fylkeskommunane, seier Sandsmark i ei pressemelding.

– Utan svært offensive leiarar og tilsette i offentleg sektor kan lova føre til mindre nynorskbruk i offentleg sektor. Det er urovekkjande.

Han meiner likevel språklova inneber ein solid siger for språkmangfaldet i Noreg, både nynorsk og bokmål, men òg dei samiske språka, kvensk, romani, romanes og teiknspråk.

Vil ha sanksjonar

Både Målungdommen, Mållaget og Nynorsk kultursentrum er einige i at det er positivt at fleirtalet vil evaluere lova og er opne for å vurdere sanksjonar seinare.

– Vi meiner at lova må ha sanksjonar. Det er ikkje urimeleg å vente at staten følgjer sitt eige lovverk, avsluttar mållagsleiar Peder Lofnes Hauge.

Familie- og kulturkomiteen på Stortinget behandlar i desse dagar framlegget til ny språklov. Arbeidarpartiet meiner forslaget frå regjeringa er dårleg nytt for nynorsken.

– Nynorsken er i ein trua posisjon av mange grunnar. Forslaget frå regjeringa til ny språklov svekkjer moglegheita til å halde posisjonen til nynorsken i hevd framover. Vi ville helst sett at vilkåra for nynorsken blei styrkte gjennom språklova, men regjeringa gjer det motsette. Det vil ikkje vi gå med på, seier kulturpolitisk talsperson Anette Trettebergstuen i Arbeidarpartiet til Nynorsk pressekontor. Staten må stille krav

Trettebergstuen peikar på at staten også i framtida må kunne stille krav til bruk av nynorsk i offentleg forvalting.

– Eit viktig verktøy har vore at ein skal kunne skrive på både bokmål og nynorsk som statleg tilsett, med mindre det er ein spesiell grunn til å sleppe. Den ordninga foreslår regjeringa å svekkje. Det vil på sikt bidra til at nynorsken forvitrar, seier ho.

Ho er klar på at dette er noko Ap vil kjempe for å halde.

– I tillegg vil vi òg at fylkeskommunane og dei nye regionane skal settast under same krav, seier ho. Ønskjer sanksjonar

Eit anna punkt Trettebergstuen og Ap etterlyser i forslaget til språklov, er moglegheita til å sanksjonere dersom lova ikkje blir følgd.

– Det ligg ikkje føre noko forslag om at den nye lova vil bli følgd opp med sanksjonar om den blir broten. Det ber vi regjeringa komme tilbake med eit forslag på, seier Ap-politikaren.

Ap ønskjer òg å styrke klageretten til elevar som ikkje får eksamen på nynorsk.

– Folk skal ha klagerett om dei ikkje får nynorskrettane sine og det skal òg gjelde for organisasjonar. Til dømes skal Elevorganisasjonen kunne klage på vegner av elevar dersom dei ikkje får halde rettane sine til nynorsk eksamen, avsluttar Trettebergstuen. (©NPK)