Planane til regjeringa om å slå saman kommunar vil innebere enorme endringar og føre til veldig stor sentralisering av tenester, meiner Sp-leiar Trygve Slagsvold Vedum.
Senterpartiet er sterkt uroa over det partiet opplever som ei storstilt sentralisering frå Høgre/Frp-regjeringa. Aller øvst på lista over bekymringar står kommunereforma, som Sp lovar å kjempe imot med nebb og klør.
Senterpartiet håpar kommunereforma blir gjenstand for både eit folkeopprør og motstand internt i regjeringspartia når debatten for alvor tar av.
– Når debatten blir reell, trur eg det kjem til å bli ei heilt anna mobilisering med ein gong, seier Vedum.
– Alt skal bli større
Han meiner Sp har ei viktig oppgåve med å få i gang debatten og sikre at det er fri vilje som ligg til grunn for å slå saman kommunar.
I tillegg til å gå laus på kommunestrukturen meiner Sp regjeringa sentraliserer også ved å ville kutte talet på politidistrikt, leggje ned lokalsjukehus, sentralisere høgare utdanning og gjere norsk landbruk meir industrielt.
– Alt skal bli større og helst bli flytta inn til dei store byane. Alle som bur utanfor dei største byane, skal betale prisen, sa Vedum i talen til landsstyret i partiet måndag.
Målet til regjeringa med kommunereforma er «meir robuste kommunar med auka makt og styresmakt». Den meiner det er nødvendig med færre kommunar for å møte utfordringar og auka forventningar i befolkninga.
Nyleg gjekk kommunalminister Jan Tore Sanner (H) likevel tilbake på kravet om at samanslegne kommunar må ha fleire enn 10.000 innbyggjarar for å få reformstøtte. Han freda også fylkeskommunane.
Men Høgres kommunalpolitiske talsmann Frank Jenssen meiner Vedum slepp for billig unna med kritikken. Jenssen peikar på at mange kommunar, også nokre med Sp-ordførarar, ser behovet for kommunesamanslåing.
– Mange kommunar har ikkje ein einaste psykolog eller jurist tilsett. 98 kommunar har to eller færre stillingar med fagutdanning i barnevernet, seier Jenssen til NTB.
– Det er ikkje i interessa til dei sårbare innbyggjarane å ha så sårbare fagmiljø. Det er dei mest utsette som blir ramma, om sentrale velferdstenester eller grunnleggjande rettssikring ryk.
Danske erfaringar
Senterpartiet meiner for sin del det slett ikkje er sikkert at skular eller helsetenester blir betre av å slå saman kommunar. Partiet viser også til at folk i små kommunar ofte er vel så nøgde med tenestene som dei i store kommunar er.
Til landsstyremøtet hadde partiet henta inn den danske forskaren Roger Buch til å snakke om erfaringar med den danske kommunereforma. Han seier reforma, som hadde verknad frå 2007, ikkje har gitt færre, men fleire byråkratar. Ho har også ført til at 300– 400 skular og 100 bibliotek er nedlagde, forklara han.
– Men at sentralisering gir betre fagmiljø og betre tenester, kan ikkje bli dokumentert, seier han til NTB.
Store kommunar
Buch understrekar at reforma har skapt større avstand, både geografisk og mentalt, mellom mange danskar og dei kommunale tenestene dei treng.
Forskaren viser også til at reforma har skapt store kommunar, fordi det under samanslåinga blei eit kappløp om å bli så stor som mogleg. Det har fjerna lokalpolitikarane frå befolkninga og gjort det lettare for dei å gjere upopulære vedtak, ifølgje statsvitaren, som er forskingssjef i samfunnsfag ved Danmarks Medie- og Journalisthøgskole.
– Ein må alltid stille seg spørsmålet kvifor skal vi vere store? Når er storleik ein fordel? seier han. (©NPK)
