Heim Innspel Eg drive no helst med å trene

Eg drive no helst med å trene

Det var det året ein norsk trålar fekk ein sovjetisk ubåt i trålen utanfor Karmøy. Eg sat på kjøkenet heime hos min gode ven og nabo. Han var to år eldre enn meg og hadde akkurat byrja på ungdomsskolen og – skrekk og gru – byrja med nynorsk.

Eg veit ikkje kor denne skrekken kom frå. Men den hadde alltid vore der. Og den var allment akseptert der eg vaks opp. Når du begynte på ungdomsskulen då måtte du læra nynorsk. Og det var ikkje noko kjekt. Det er rart for det var mye nytt med ungdomsskolen som burde vore minst like skremmande. Sprøytene var større, lærarane meir skumle og timeplanen lenger. Men nynorsken var altså det verste.

Men kor kom denne frykta frå? Ein ting er at ungar likar å skremme kvarandre med kva som ventar på neste skule og i neste klassetrinn. Men akkurat når det gjeld nynorsk synast det for meg som det negative omdømet stikk djupare. Eg trur noko av forklaringa er at dei vaksne i akkurat tilfellet med nynorsken ikkje er det spor betre enn barna. Dei har ofte dei same motførestellingane mot nynorsk som sidemål som det dei unge har. Sjølv i vaksen alder har eg møtt mange, også enkelte man burde venta betre frå, som omtalar nynorsk som grautmål og fjøsnorsk. Det er klart at slike haldningar påverkar dei unge.

Men det forklarar ikkje alt. Det kan også ha noko med måten undervisninga var lagt opp. Nå må eg leggje til for egen del at eg var velsigna med en ekstremt dyktig lærar. Men det var grammatikk og rettskriving som gjaldt. I mykje større grad enn i bokmål handla nynorskundervisninga om å skrive rett. Ofte ble lange kveldar over skriveboka løna med ei tilbakemelding frå læraren som gjorde ein usikker på om stilen opphavleg vart skriven med rød eller blå penn. Eg trur det gjer at svært mange vegrar seg for å skrive nynorsk. Dei er så redde for å skrive feil. Nå kan det leggjast til at det truleg er minst like enkelt å finne feil i ein bokmålstekst skriven av same person. Men det er liksom ikkje like farleg. Eg synest det er et stort paradoks.

Eg er ikkje utdanna pedagog, og for alt eg veit har det vore ei rivande utvikling i måten nynorsk vert presentert på i grunnskulen i dag. Men dei som påverkar morgondagens nynorskelevar har same erfaring som eg.
Mange meiner og at det er bortkasta tid å skulle læra seg eit sidemål. Tida burde heller vore brukt på å bli betre i hovudmålet. Då er det interessant at ei ny undersøking frå NTNU avdekker at personer som ofte skriver nynorsk også les bokmål raskare. Elevane blir altså flinkare i bokmål av å læra nynorsk. Det trur eg ikkje mange motstandarar av nynorsk er klar over.

Vi hadde sete ved kjøkenbordet i vel ein time, kameraten min og eg. Han skulle skrive sin første stil på nynorsk. Oppgåva var enkel nok: «Skriv om dine interesser». Men etter ein time var utbyttet heller magert: «Eg drive no helst med å trene». Det var det einaste han hadde fått ned på papiret. Etter ein heil time. Det var ikkje mykje. Men det var rett. Meinte vi.

NYNORSK INSPIRASJON

Tilbyr digitalt språkkurs for kommunetilsette

Øygarden kommune har utarbeidd eit digitalt språkkurs som handlar om grunnleggjande nynorsk grammatikk og oppgåver undervegs. Kurset er lagt inn i KS Læring. Deltakarane vert...

Klar med nynorskkurs for lærarar

Kurset er laga for at lærarar som skal bruka nynorsk og undervisa i nynorsk skal bli trygge nynorskbrukarar. På oppdrag frå Bergen kommune har Nynorskkommunane...

Kurstilbod for skular og barnehagar

Arbeidet for å styrkja språkopplæringa i det offentlege er ei prioritert oppgåve for Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK). Kursa våre blir administrerte og gjennomførte av Fretland...

Språklova: Dette er dei viktige paragrafane for nynorskkommunane

Frå og med 1. januar 2022 er nynorsk og bokmål formelt jamstilte og likeverdige språk på alle samfunnsområde. Formålet med lova er...

Har kommunen din levert høyringssvar om ny opplæringslov?

Arbeidet med ny opplæringslov er svært viktig for nynorskelevane og nynorskkommunane. LNK oppmodar alle medlemskommunane sine om å setja tydelege krav til...

Nytt samarbeid skal styrka nynorsken i barnehagane

Pirion og Sunnfjord kulturskule har laga til ei digital kursrekkje som skal hjelpa til med å styrkja nynorskarbeidet i barnehagane.

MEST LESE

Gledeleg med viktig nynorskstøtte frå SV

SV vil prioritera fire millionar til nynorske læremiddel for vaksne innvandrarar og éin million i støtte til Noregs Mållag. – Det svært gledeleg at SV...

Leselyst, formidling, skule og bibliotek på Falturiltuseminaret

Falturiltu-seminaret samlar forfattarar, forlagsfolk, fagfolk, forskarar, studentar, lærarar, bibliotekarar og andre som jobbar med formidling av nynorsk barne- og ungdomslitteratur. Meld deg på no! Torsdag 7.11...

Startar Nynorskstafetten i Nordhordland

I år er både LNK og Nynorsk kultursentrum med Noregs Mållag på Nynorskstafetten. Sidan 2013 har Norsk Målungdom og Noregs Mållag reist rundt i landet...

På høg tid å støtta læremiddel på nynorsk for vaksne innvandrarar

Å støtta opplæring i nynorsk for vaksne innvandrarar er både eit godt disktriktstiltak og eit godt integreringstiltak. Det er eit skrikande behov for læremiddel på...