LNK vil saman med Nasjonalt Garborgsenter, Noregs Ungdomslag og LLA få fleire unge til å engasjere seg i politisk arbeid.

Dei ynskjer no å etablere pilotprosjektet “Mot til å meine” som skal få ungdommen politisk engasjert. Meininga er at dei tre kommunane Hjelmeland, Sauda og Time i Rogaland skal delta i prosjektet der både dei vidaregåande skulan, kommunane og lokalavisene vil bli involvert.

Det er Nasjonalt Garborgsenter på Bryne som skal stå for gjennomføringa av prosjektet som er ei grein i LLA sitt prosjekt: “Ung og engasjert”. Det vert no arbeidd med å få finasiert prosjektet.

Eit nytt prosjekt i regi av den kulturelle skulesekken skal setje søkelys på dei fire største verdsregionane. Prosjektet er utvikla i Sogn og Fjordane og er eit tilbod til alle skulane i landet.

Kulturavdelinga ved Sogn og Fjordane fylkeskommune har saman med Norsk Filminstitutt, Interkulturelt museum i Oslo, Flimmer Film, Kyber kommunikasjon AS og ABM-utvikling laga film, nettside og ein ressurskoffert til bruk i undervisninga. Heile prosjektet har fått namnet Møtepunkt mellom himmel og jord, og religionane som er i fokus er Islam, Buddhisme, hinduisme og krstendom.

Ungdommar med ulik religiøs bakgrunn fortel i filamen om religionen sin og ritualer og knytte til den. På nettsida www.himmeljord.no kan ungdom få delta i ulike interaktive opplevingar, medan ressurskofferten skal sendast til skular som ønskjer å setje opp si eiga utstilling om temaet verdsreligionar.

Det er i første rekkje ungdomsskule-elevar i Sogn og Fjordane som skal få nytte det fysiske materialet, men håpet er at dette også skal vere interessant for andre, fortel Margrethe Henden Aas ved Sogn og Fjordane fylkeskommune. Nettsida er naturlegvis open for alle.

Ordførar i Vågå, Rune Øygarden, er lite fornøgd med at innvandrarar i kommunen hans får norskopplæring på bokmål og ikkje forstår Vågådialekta. No krev han eit betre opplæringstilbod slik at innvandrarane kan lære seg nynorsk.

Det bur omlag 70 innvandrarar i Opplands-kommunen Vågå, og Øygarden seier til NRK at det er eit integreringsproblem at ikkje innvandrarane skjønar dialekta eller kan lese nynorsk, som er administrasjons- og skulespråket i kommunen.

Fekk ikkje nynorsk – flytta til Stavanger

Agnieszka Augustyn (34) frå Polen fekk ikkje nynorskopplæring då ho kom til nynorskkommunen Ølen i Rogaland for tre år sidan. Det er ein av grunnane til at ho idag har flytta til Stavanger.

– Eg fekk berre tilbod om bokmålsundervisning då eg kom til Norge. Det er vanskeleg for dei av oss som bur og arbeider i nynorskområde som Ølen, seier Augustyn.

Agnieszka Augustyn har to døtre på 6 og 12 år. For Agnieszka vart det eit problem når dottera som gjekk på skule i Ølen fekk nynorskopplæring medan ho sjølv lærte bokmål.

– Det er lettare å lære seg bokmål, det er det språket dei fleste bruker og som me høyrer i radio og ser på TV. Men det blir vanskeleg å hjelpe barnet
med lekser, og forstå alle beskjedar frå skulen som er skrivne på nynorsk. For oss som skulle byrje å lære oss eit nytt språk, var det stor forskjell på nynorsk og bokmål, seier ho.

Pendla til Haugesund
– Når me prata saman på norsk forsto barna meg, men eg forsto ikkje kva dei sa, seier Agnieszka som i Ølen arbeidde som lærar i kulturskulen.

På grunn av språkproblema valde Agnieszka å sende dottera på Steinerskolen i Haugesund der ho fekk bokmålsundervisning. Dottera fekk tilbod om å få bokmål som hovudmål på skulen i Ølen, men Agnieszka meinte det ville bli for einsamt dersom ho skulle vere den einaste med bokmålsundervisning.

Språkproblemet er også ein stor del av grunnen for at familien no har flytta til bokmålskommunen Stavanger.

I dag arbeider Agnieszka som personalkonsulent og er letta over at yngstejenta i haust har byrja på ein bokmålsskule.

– Det vert lettare for meg å fylgje med når beskjedane frå skulen kjem på bokmål, seier ho.

Agnieszka er ikkje i tvil om at det er nynorsk materiell og bøker som er manglande i norskopplæringa for vaksne.

– Me burde fått bøker på nynorsk, eller anna materiell med informasjon om dei største forskjellane mellom nynorsk og bokmål, og kva reglar som styrer språka. Me burde få velje om me vil lære nynorsk eller bokmål.Eg skulle gjerne lært meg nynorsk då eg budde i Ølen, meiner ho.

For lite materiell
Rektor ved Ølen skule, Tor Kalleklev er også ansvarleg for norskopplæringa i Vindafjord kommune. Han er samd i at det tidlegare har vore mangel på nynorsk materiell, no har kommunen derimot gått til innkjøp av lærebøker frå Cyberbook som også tilbyr materiell på nynorsk.

– Men det er framleis for lite nynorsk materiell i vaksenopplæringa. Departementet burde absolutt hatt eit større påtrykk i forhold til forlaga som igjen bør føle på ansvaret, seier Kalleklev.

Så langt han kjenner til er det ingen forskrift som seier noko om språket i den ordinere norskopplæringa.

– Me gjorde nokre undersøkingar i vår om kva vedtak som er gjort over oss når det gjeld språket i opplæringa. Me fekk som svar frå fylkesmannen at det er målforma til den enkelte student som bestemmer språket.

Til no i haust er det berre ein elev i kommunen som har valt nynorsk som språk i norskopplæringa. Vindafjord kommune tilbyr norskundervisning, både på dagtid og som kveldskurs. I fjor deltok om lag 50 elevar på kveldskurset.

Kunnskapsdepartementet legg vekt på at det er den einskilde kommunen som har ansvaret for språkopplæringa i introduksjonsprogrammet for innvandrarar mellom 18 og 55 år. Introduksjonsprogrammet består mellom anna av opplæring i norsk og samfunnsfag og har eit omfang på minst 300 timar.

ABC Startsiden vurderer no å starte nynorsk nettavis.

– Me ønskjer å forsterke nynorsken på internett. Dette er i tråd med ønskjer frå det offentlege. Men me er avhengig av å tena pengar på det, seier sjefredaktør Espen Udland i ABC Startsiden til Bergens Tidende.

Dei har tidlegare lansert nettavisa ABC Nyheter som no har 200.000 daglege brukarar. Dei har også ein eigen nynorskutgåve av startsiden.no. Startsida.no har diverre ikkje blitt den store suksessen, og har i dag berre 23.000 unike brukarar i veka.

– Det viktigaste her er at det blir ei nettavis med høg kvalitet, seier Udland om planane om nynorsk nettavis og legg vekt på at dei ennå er på det tidlege stadiet. Udland har no sendt ein førespurnad til Kulturdepartementet, der han ønskjer signal om det er interesse for prosjektet som også LNK er involvert i.

Magni Øvrebotten, leiar for Nynorsk Mediesenter i Førde er positiv til planane.

– At nynorsken kan få innpass som eit godt nyheitsspråk på nettet er viktig. Der er det dårlege tilstandar samanllikna med stoda i radio og fjernsyn, seier ho til Bergens Tidende.

Fem forfattarstiftingar ønskjer å utvikle ein diktarveg langs Rv. 13. Små drypp av kultur og litteratur langs indre kyststamveg skal pirre nysgjerrigheita til dei reisande.

– Tenk så bra om vi kunne fått folk til å undre seg langs heile Riksveg 13, seier dagleg leiar i Lølandstiftinga, Marny Skeie Henkel. Lølandstftinga er ein av initiativtakarane til diktarvegen og den av dei som allereie har prøvd ut nokre av ideane i praksis.

Dei har fått den lokale ferja smykka ut med sitat og bilde frå Rasmus Løland si verd og har tatt venterommet på ferjekaien i bruk til kulturarrangement.

Dette var ifølgje Skeie Henkel den spede byrjinga til det som no har blitt eit samarbeid mellom  Nasjonalt Garborgsenter, Rasmus Løland-stiftinga, Olav H. Hauge-stiftinga, Sivle-laget og Jakob Sande-selskapet . Saman med I/S Fjordvegen og LNK  har desse søkt ABM-utvikling om midlar til å utvikle diktarvegen.  LNK si rolle i samarbeidet knyter seg til den nynorske profilen dette arbeidet vil ha.

Naturlege stoppestader

Ruta til diktarvegen vil gå frå Sandnes via Suldal i Rogaland, vidare til Hardanger, Voss og endar opp i Sunnfjord. Budsjettet er sett til 900 000 kroner.
Tanken er å bruke naturlege stoppestader langs Rv. 13 til å gjere diktarane tilgjengeleg for dei reisande. Ein tenkjer seg lyttedusjar på rasteplassane, bokkassar med utlånsbøker i venteromma på ferjekaiane, litteraturferjer og strategisk plasserte sitat og dikt. Mellom anna.

Veg-samarbeid

Dette arbeidet vil krevje samarbeid med etatar som ikkje jobbar med kultur til vanleg. Det har Lølandstiftinga allereie erfaring med.

– Vi har etablert eit samarbeid med Nasjonale Turistveger og Statens vegvesen i samband med litteraturferja her i Suldal og arrangement på venterommet. Det har fungert veldig bra, og vi jobbar no med å få til ei ordning med bokkassar kor folk kan leggje frå seg bøker dei ikkje treng meir slik at andre kan låne dei med seg.

– Vi vil at folk skal forstå at dei reiser langs Garborg-vegen når dei reiser frå Sandnes, langs Løland-vegen når dei er i Suldal, og så vidare, fortel Skeie Henkel.  – På denne måten håpar vi å få løfta desse fem forfattarane ut i eit vidare perspektiv.

Fakta – Diktarvegen:
Spenner over tre fylke og fem forfattarar:
Rogaland –  Arne Garborg i Sandnes og Rasmus Løland i Suldal
Hordaland – Olav H. Hauge i Hardanger og Per Sivle på Voss
Sogn og Fjordane –  Jakob Sande i Førde i Sunnfjord
Ytterlegare samarbeidspartar:  I/S Fjordvegen og LNK 
Har eit budsjett på 900 000. 450 000 er søkt i tilskot frå ABM-utvikling. Resten er tenkt finansiert ved fylkeskommunale tilskot og sponsormidlar

Fem forfattarstiftingar ønskjer å utvikle ein diktarveg langs Rv. 13. Små drypp av kultur og litteratur langs indre kyststamveg skal pirre nysgjerrigheita til dei reisande.

– Tenk så bra om vi kunne fått folk til å undre seg langs heile Riksveg 13, seier dagleg leiar i Lølandstiftinga, Marny Skeie Henkel. Lølandstftinga er ein av initiativtakarane til diktarvegen og den av dei som allereie har prøvd ut nokre av ideane i praksis.

Dei har fått den lokale ferja smykka ut med sitat og bilde frå Rasmus Løland si verd og har tatt venterommet på ferjekaien i bruk til kulturarrangement.

Dette var ifølgje Skeie Henkel den spede byrjinga til det som no har blitt eit samarbeid mellom  Nasjonalt Garborgsenter, Rasmus Løland-stiftinga, Olav H. Hauge-stiftinga, Sivle-laget og Jakob Sande-selskapet . Saman med I/S Fjordvegen og LNK  har desse søkt ABM-utvikling om midlar til å utvikle diktarvegen.  LNK si rolle i samarbeidet knyter seg til den nynorske profilen dette arbeidet vil ha.

Naturlege stoppestader
Ruta til diktarvegen vil gå frå Sandnes via Suldal i Rogaland, vidare til Hardanger, Voss og endar opp i Sunnfjord. Budsjettet er sett til 900 000 kroner.
Tanken er å bruke naturlege stoppestader langs Rv. 13 til å gjere diktarane tilgjengeleg for dei reisande. Ein tenkjer seg lyttedusjar på rasteplassane, bokkassar med utlånsbøker i venteromma på ferjekaiane, litteraturferjer og strategisk plasserte sitat og dikt. Mellom anna.

Veg-samarbeid
Dette arbeidet vil krevje samarbeid med etatar som ikkje jobbar med kultur til vanleg. Det har Lølandstiftinga allereie erfaring med.

– Vi har etablert eit samarbeid med Nasjonale Turistveger og Statens vegvesen i samband med litteraturferja her i Suldal og arrangement på venterommet. Det har fungert veldig bra, og vi jobbar no med å få til ei ordning med bokkassar kor folk kan leggje frå seg bøker dei ikkje treng meir slik at andre kan låne dei med seg.

– Vi vil at folk skal forstå at dei reiser langs Garborg-vegen når dei reiser frå Sandnes, langs Løland-vegen når dei er i Suldal, og så vidare, fortel Skeie Henkel.  – På denne måten håpar vi å få løfta desse fem forfattarane ut i eit vidare perspektiv.

Fakta – Diktarvegen:
Spenner over tre fylke og fem forfattarar:
Rogaland –  Arne Garborg i Sandnes og Rasmus Løland i Suldal
Hordaland – Olav H. Hauge i Hardanger og Per Sivle på Voss
Sogn og Fjordane –  Jakob Sande i Førde i Sunnfjord
Ytterlegare samarbeidspartar:  I/S Fjordvegen og LNK 
Har eit budsjett på 900 000. 450 000 er søkt i tilskot frå ABM-utvikling. Resten er tenkt finansiert ved fylkeskommunale tilskot og sponsormidlar

Kunnskapsdepartementet har bestemt at ein skal gå tilbake til ordninga med to-dagars norskeksamen. Noregs Mållag er fornøgde med vedtaket og seier det er ein siger for nynorsken.

Ordninga med hovudmål- og sidemålseksamen på ein og same dag var ny for 10. klasse våren 2008. Det vart reist til dels sterk kritikk av ordninga, både i forkant og i etterkant. Etter ei vurdering av denne eksamensformen no i haust, signaliserte Utdanningsdirektoratet at ordninga kunne stå for fall.

Når departmentet no har bestemt at ein skal gå tilbake til å ha norskeksamen over to dagar, er dette i samsvar med den nye språk- og kulturpolitikken i Noreg som handlar om å gjere alle elevane reellt tospråklege, seier leiar av Noregs Mållag, Hege Myklebust.

Kommunalminister Magnhild Meltveit Kleppa er svært glad for avtalen som er inngått mellom LNK og Fagforbundet.

Tekst og foto: Einar Schibevaag
– Eg har alt merka meg samarbeidet som dei to organisasjonane har hatt eit par år. At Fagforbundet no vel å utvida samarbeidet viser at dei ser kor viktig eit språkleg mangfald er.

Foto: Einar SchibevaagInspirasjon
Kleppa meiner det bør inspirera andre til å følgja organisasjonen sitt eksempel. Når fagforbundet i den nye avtalen legg vinn på at midlane i stor grad skal nyttast på tiltak retta mot barn og unge, er det viktig.

– Språk og kultur er viktig i oppveksten. At LNK no kan fremja dette viktige arbeidet ytterlegare, gler meg mykje.

Meir enn 100 prosent
Det ligg og til grunn for den satsinga regjeringa no har gjort ved å auka løyvingane til LNK med meir enn hundre prosent frå 2008 til 2009.

– Det har vore ei bevisst handling for å gje organisasjonen rom til å auka satsinga i kommunane. At det kan presenterast gode tilbod som kan vera til hjelp og støtte for dei som arbeidar med desse målgruppene. Større fokus på kultur og identitet i kommunane er ei viktig sak i arbeidet for gode lokalsamfunn å vekse opp i.

Best i nynorsksatsing
Derfor innfører regjeringa no ein pris for beste nynorskkommune. Ein pris som skal inspirera kommunane til å setja desse spørsmåla på dagsorden og dermed søkje å strekkja seg mot den prisen som skal delast ut.

– På denne måten får me fram meir kunnskap og engasjement som kan vera til nytte for fleire kommunar, seier statsråden.

Prisen blir første gang delt i ut 2009.

Les også: Fagrørsla set språkpolitikk på dagsorden.

Fagforbundet inngår no ein ny avtale med Landssamanslutninga av Nynorskkommunar (LNK) for å styrkja nynorsken sin plass i samfunnet og i eigen organisasjon.

Sidan 2003 har Fagforbundet hatt eit nært samarbeid med Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK). Eit ønskje frå Fagforbundet har vore å gje medlemmane eit bokstavleg tala meir målretta tilbod.
– Nynorsk er fleirtalsform i meir enn 130 kommunar her i landet, og det skulle berre mangle om ikkje dei fagorganiserte i desse kommunane skulle få informasjon på si eiga målform, seier Jan Davidsen til lnk.no.

No går Davidsen og Fagforbundet endå lenger. Dei set klare mål for eiga verksemd som gjeld språk, og dei vil nytte 450 000 kroner per år dei neste fem åra på å styrkje tilboda for mellom anna dei som arbeider med dei yngste i barnehage og skule.

– Ved å gå inn på ein så langsiktig avtale kan me verkeleg setja desse kulturspørsmåla på dagsorden i eigen organisasjon, og me gir LNK ressursar på målretta tiltak for å nå slike målsetjingar, meiner han.

Avtalen som blei underskriven i går, listar opp fleire konkrete tiltak midlane skal nyttast til. Vidar Høviskeland i LNK fortel at Fagforbundet og LNK i lag har funne fram til dei prosjekta dei vil prioritera. Han trekkjer her fram mellom anna kulturavisa Pirion som rettar seg mot tilsette i barnehage og småskule.

Det einaste nettidskriftet på nynorsk for ungdom, Magasinett.no, kan med denne avtalen styrkjast og det skal setjast i gang eit prosjekt som tar sikte på å få fram fleire tilbod på biblioteka på nynorsk.

Nyt Norge blir namnet på den nye merkeordninga for norskprodusert mat.

– Dette vil bli eit skikkeleg krafttak for norsk mat og norsk landbruk. Samtidig er det eit forbrukarønskje, sa utviklingsdirektør Marit Jerven (t.v.) i KSL Matmerk ved presentasjonen av matmerket i Oslo.

Krava for å kunne setja merket Nyt Noreg på eit produkt, er at det er basert på norske råvarer, er produsert i Noreg, og at råvarene kjem frå garder som følgjer Kvalitetssystem i landbruket (KSL).

– Vi kallar ordninga eit krafttak for norsk landbruk og norsk mat, for det er det vi trur at det vil bli. Ordninga vil styrkja norsk matproduksjon i ein skjerpa internasjonal konkurranse og bidra til at forbrukarane vel norske produkt, sa Jerven.

Alt neste år kjem forbrukarane til å møte merket i butikkane. (NPK)

Lovar nynorskbøker i tide

Av LNK NYTT 28.okt.2008

No lovar kunnskapsminister Bård Vegar Solhjell (SV)nynorskbøker i tide hausten 2009.

Kunnskapsminister Bård Vegar Solhjell lovar at paralellutgåvene på nynorsk skal koma til skulestart neste år, og lanserer handlingsplanen “Bøker i tide 09”, skriv ABC Nyheter i ein borgarartikkel.

Les meir her.

Vel 70 prosent av islendingane ønskjer no at Island skal søkje om medlemskap og innføre euro.

Delen som støttar EU-medlemskap er auka frå 55 prosent i februar til 69 prosent i oktober, viser ei spørjegransking, som den islandske avisa Fréttabladid har fått utført.

Medan berre 44 prosent ville byte ut kroner med euro i september, er delen no auka til nesten 73 prosent.

Ein skal likevel ikkje lenger tilbake enn til februar 2006 for å finne heilt motsette resultat. Den gongen var 66 prosent av islendingane mot EU-medlemskap. Berre 34 prosent var for. Sidan har ja-sida vakse raskt og jamt og snudd situasjonen på hovudet på mindre enn tre år. Sympatien for euroen har vakse i om lag same takt. (NPK)