Språkforskar Arne Torp spår at nynorsken i framtida vil forsvinne frå det nasjonale pensumet, men vil leve vidare som eige landsdelsspråk i kjerneområdet.

– Eg er ikkje veldig optimistisk når det gjeld nynorskbruken på landsbasis i Noreg i framtida. For å vera ærleg vil det overraske meg svært om det framleis er obligatorisk opplæring i nynorsk over heile landet i den norske skolen om hundre år, seier Torp til Gudbrandsdølen Dagningen.

Torp er førsteamanuensis i nordisk språkvitskap ved Universitetet i Oslo, og gjester Norsk Litteraturfestival onsdag. Der deltek han i ei open samtale om temaet er «Norsk språk om hundre år» der framtida for nynorsken er av dei spørsmåla Torp vil reflektere rundt.

– Motivasjonen manglar
– Eg liker ikkje å spå, men dersom eg må, innrømmer eg at eg ikkje er optimistisk på vegner av nynorsken, fordi motivasjonen for å lære dette skriftspråket manglar over store delar av landet.

Det finst ingen situasjonar der ein kan argumentere for at ein kommuniserer betre med nynorsk enn bokmål. Samtidig er det rett og slett ganske få som alt i dag er i stand til å skrive korrekt nynorsk. Det har vorte eit akademisk overklassefenomen. Innanfor språkutvikling er ikkje dette eit godt teikn, historisk sett, seier Torp.

Sjølv brukar han gjerne nynorsk som skriftspråk, men seier at det ikkje lèt seg oversjå at bruken generelt i landet avgrensar seg på fleire samfunnsområde.

Landsdelsspråk
– Nynorsken står framleis sterkt blant interesserte innan skjønnlitteratur, men i næringslivet, for eksempel, bryr dei fleste seg katten om nynorsk. Likevel, og heldigvis for målrørsla, spår Torp at nynorsken vil stå ved lag. Men berre nokre stader, rett nok.

– Om eg må synse, trur eg vi alt ser konturane av eit sannsynleg framtidsscenario, nemleg at nynorsken vil bli eit eige landsdelsspråk for kjerneområdet i distrikt på Vestlandet. Det kan tenkjast sannsynleg at vi vil få et eige, avgrensa språkfellesskap av den typen dei har i Belgia, seier Torp til Gudbandsdølen Dagnignen. (©NPK)

Fungerande barneombod Knut Haanes er mektig lei av at ingen tek ansvar for å skaffe samiske elvar lærebøker på samisk.
Haanes meiner situasjonen for samiske elevar nærmar seg ein parodi og legg vekt på at tilgangen til samiske lærebøker ikkje held mål.

Les innlegget hans i Nordlys.

Den største avisa i Noreg prøver seg no med nynorsk.

I samband med at «nynorskeksamen» vart avlyst ved Valler vgs, nytta VG Nett høvet til å gjera ein vri på det, med nynorsk tittel og stikktittel.

– VG Nett har mange lesarar over heile landet og det ville ha gleda meg stort om dei ville ha opna opp for nynorsk, seier Hege Myklebust, leiar i Noregs Mållag.

Les artikkelen på VG Nett her.

Regjeringa vil styrkje opplæringa i nynorsk i skulen og barnehagen gjennom ein eigen tiltaksplan knytt til Nynorsksenteret ved Høgskulen i Volda.

Det går fram av ei stortingsmelding om språkstimulering og språkopplæring som regjeringa la fram fredag.

Tiltaksplanen omfattar både forsking og kompetanseutvikling for lærarar og førskulelærarar.

I stortingsmeldinga blir det slått fast at bokmål og nynorsk skal haldast oppe som fullt utbygde og samfunnsberande skriftspråk. Departementet legg i meldinga vekt på at brei språkkompetanse har verdi i seg sjølv, og vil leggje til rette for at nynorsk skal blir «en mer naturleg del av den språklige hverdagen for barn og unge i barnehage og skole». (©NPK)

Kunnskapsminister Bård Vegard Solhjell (SV) vil ha obligatorisk, gratis førskule for alle femåringar.
– Vi har undervurdert gleda ungane har ved å lære. Denne reforma vil gi alle femåringar moglegheita til å bryne seg på grunnleggjande omgrep, tal og sosiale ferdigheiter, seier kunnskapsministeren til Dagbladet.

Tilbodet skal bli gitt i barnehagen og vere på minst 12 timar i veka heile året før dei byrjar i grunnskulen.

– Eg har tenkt mykje på korleis vi bør utforme dette tilbodet, men eg er open for å diskutere andre løysingar. Eg ser fram til ein debatt om korleis vil skal gi barna best mogleg start på læring og utvikling, seier Solhjell.

Bakgrunnen for forslaget er at altfor mange barn går ut av skulen utan grunnleggjande kunnskapar. Førskule vil gjere det lettare å fange opp lærevanskar enn i dag.

Ein bieffekt av forslaget er at barnehageplassen for femåringar blir langt billegare for foreldra enn i dag. Departementet anslår at det vil koste om lag 600 millionar kroner for 12 timars førskule. Om SV får gjennomslag for 20 timar i veka, vil barnehagesatsane bli halvert for femåringane. (©NPK)

Matteeksamen på nynorsk med 20 språkfeil skuldast at trykkeriet har fått feil oppgåvesett tilsendt, seier Utdanningsdirektoratet.

Avdelingsdirektør i Utdanningsdirektoratet, Siv Lindstrøm, seier til Aftenbladet.no at direktoratet har gode språkvaskarar og at det rette oppgåvesettet ikkje vart sendt ut ved ein glipp.

Les heile saka på Aftenbladet.no.

Lektor Trond Otto i Sola i Rogaland fann ikkje mindre enn 20 språkfeil i den nynorske utgåva av matteeksamen for 10. klasse. Blant feila er «hvor» i staden for «kor», «tall» i staden for «tal», «gutter/guttar» for «gutar» og «utenfor» for «utanfor».

– Fleire av elevane mine kunne skrive oppgåva betre enn Utdanningsdirektoratet har gjort, seier Trond Otto til Stavanger Aftenblad.

Direktør Sylfest Lomheim i Språkrådet seier dette er hårreisande og eit resultat av ei dårleg haldning til språket.

Utdanningsdirektoratet  seier oppgåvene er språkvaska av eksterne fagpersonar.

Kjelde: Smp.no/NTB

Politikarane i Sandnes kommune vil ikkje gi mållaget lister over dei barna som er i skulealder i kommunen.

Oppvekstutvalet i Sandnes kommune har landa på at dei framleis ikkje vil levera elevlister til Sandnes Mållag. Mållaget tek saka vidare til fylkesmannen og sivilombodsmannen.

Les meir i Stavanger Aftenblad.

Odd Reidar Solem i TV2 er tildelt Kultur- og kyrkjedepartementet sin nynorskpris for journalistar.

– Han har i fleire tiår skilt seg ut med å bruke ein levande og god nynorsk som journalist i avis, radio og fjernsyn. Solem er svært oppteken av korleis vi brukar språket vårt, og er sjølv eit godt føredøme, heiter det i grunngjevinga frå juryen.

– Det er uventa og veldig kjekt å få denne nynorskprisen, seier ein svært smålåten Odd Reidar Solem. – Det er løn for strevet med den viktigaste arbeidsreiskapen for ein journalist. Eg synst det er for lite språkrøkt i norske redaksjonar i dag, vi er meir opptekne av data og teknikk enn språkkjensle. Sjølv filar eg framleis på språket mitt, men eg er ofte misnøgd med meg sjølv, fordi direktesende omsettingar frå bokmål ikkje vert gode nok, seier Solem til NRK.

Marit Olave Riis-Johansen er tilsett som ny prosjektleiar i prosjekt TrivselsBygda. Prosjektet har som mål å auke trivselen for menneske som er busette på bygda, med spesiell fokus på innflyttarar.

– Eg ser på TrivselsBygda som eit spennande prosjekt med eit stort potensial, og gler meg til å gå i gang med arbeidet. Eg er eit utprega organisasjonsmenneske, og synest det er spesielt morosamt å drive med kursverksemd, seier Riis-Johansen, som har bakgrunn som instruktør i 4H. Ho tiltrer i stillinga den 18. august.

Riis-Johansen seier vidare at ho ser på prosjektet TrivselsBygda som ein fin sjanse til å gje ny kraft til samarbeidet mellom 4H Noreg, Bygdeungdomslaget og Bygdekvinnelaget. (©NPK)

For første gong er nynorsk teke inn som eit eige tema i ein kommuneproposisjon. – Ros til kommunalminister Magnhild Meltveit Kleppa for eit nytt bidrag til å styrkje det kulturelle mangfaldet i Noreg, seier direktør for nynorsk kultursentrum, Ottar Grepstad.

– Eg kjenner ikkje til at noka regjering har teke opp språkpolitiske spørsmål i eit stortingsdokument som gjeld rammevilkåra for kommunane, held direktøren fram.

Kommuneproposisjonen 2009 vart presentert i samband med framlegg til revidert statsbudsjett i går, og nynorsken har fått eit heilt kapittel. I proposisjonen heiter det at sjølv om nynorsk og bokmål er likestilte målformer, så har nynorsk reelt sett dårlegare kår enn bokmål. «Regjeringa legg difor særleg vekt på å sikra ei god utvikling for nynorsk målbruk.»

Grepstad seier dette grepet gjer det tydeleg at også kommunane er viktige språkbrukarar og at språkpolitikk gjeld alle, ikkje berre kultursektoren.

– Det tok altfor mange år før kommunane og fylka tok til å oppfatte at dei som skuleeigarar har ansvaret for læremiddel på rett målform til elevane sine. No samarbeider kunnskaps- og kommunalministeren for å løyse saka. Berre det er jo eit framsteg i verda. 

Det at regjeringa vil vurdere å få til ei omfattande kartlegging av bruk av nynorsk i kommunane, meiner Grepstad er blant dei mest gledelege poenga i teksten.

– Det trengst, og eg reknar med at særleg LNK blir trekt inn i eit slikt arbeid. Ei slik kartlegging må særleg få fram det som skjer i dei såkalla språknøytrale kommunane. Jamt fleire kommunar har valt å vere språknøytrale på papiret, men i praksis fører dei ein nøytralitetspolitikk som svekkjer det mangfaldet regjeringa no vil styrkje.

Sametinget skal no behandle om det bør opprettast eit nytt samisk pressekontor.

Arbeidapartirepresentanten Bjarne Store-Jakobsen vil fremja ei sak for Sametinget om å oppretta eit eige pressekontor som produserer gratis nyhendestoff på lule- og sørsamisk.

Les meir hjå NRK Sámi Radio.