Ei ny kartlegging viser at store deler av kulturpengane frå staten blir verande i Oslo. – Kommunane og fylkeskommunane på Vestlandet må snakke saman om korleis dei kan få støtte til fleire prosjekt, meiner leiar for kulturseksjonen i Rogaland fylkeskommune, John Gunnar Johnsen.
Helge Røed er prosjektleiar for rapporten Kulturen og det regionale Noreg, som Agderforskning har lagt fram.
– Alle regionar i Noreg har kultur som satsingsfelt. Difor er det interessant å sjå korleis staten, den viktigaste aktøren, fordeler pengane, seier Røed til Stavanger Aftenblad.
Vanskeleg logikk
Medan Oslo får 2487 kulturkroner per innbyggar, får Sørlandet til dømes 737 og Vestlandet 799 kroner per innbyggjar. Røed peikar på at noko av forklaringa ligg i at Oslo har fleire store, nasjonale institusjonar som skal ha ein nasjonal funksjon.
– Likevel får Oslo heile tida meir enn det folketalet skulle tilseie, og det er vanskeleg å finne nokon logikk i dette, seier Helge Røed til Aftenbladet.
Han viser også til at det er ganske stille rundt fordelinga, noko han trur kan forklarast med at mange nok ikkje er klar over den skeive fordelinga.
Oslo har så å seie monopol på alt som kan kallast nasjonalt, og dermed kjem på statsbudsjettet. No skal kulturbudsjettet opp mot ein prosent av statsbudsjettet, og då bør regionane følgje med, for meir pengar kan elles bety endå meir til det sentrale Austlandet.
Dette er ein velkjent situasjon, meiner fylkeskultursjef i Hordaland, Ronny Skaar.
Det er ei sterk sentralisering i norsk kulturpolitikk. Og den er nok sterkare i Noreg enn i andre skandinaviske land. Det kan sjå ut som om staten er blitt meir opptatt av dei statlege kulturoppgåvene enn av dei nasjonale, meiner han.
Skaar skulle ynskt dei ulike forvaltningsnivåa kunne spelt meir saman om å finne løysingar på kulturspørsmål. Og ikkje minst at staten brukte kompetansen og fagmiljøa ute i regionane meir enn dei gjere i dag. Elles kan ein i følgje Ronny Skaar fort miste bredden i kulturlivet.
– Ein burde revitalisere fylkeskommunen som medspelar i kulturpolitikken, slår han fast.
Bør gå i dialog
Leiar for kulturseksjonen i Rogaland fylkeskommune, John Gunnar Johnsen, meiner kommunane og fylkeskommunane på Vestlandet må satse på dialog.
– Me har registrert rapporten som er lagt fram, og har også erfart dette i mange samanhengar. Kanskje er me ikkje flinke nok til å vise oss fram?
– Eg ser jo at det er i Oslo dei større institusjonane og mange av dei nasjonale ansvarsområda ligg. Men eg håpar me kan ta fordelinga av kulturmidlane opp i ein større samanheng. Det er spanande at denne rapporten er lagt fram; no må me få til ein dialog mellom kommunane på Vestlandet, slår han fast.
Kanskje kunne me fått til ein konferanse der ein kunne diskutert dette, seier Johnsen og legg til at Rogaland til liks med dei andre fylka i regionen har mange store prosjekt som ikkje har fått støtte over statsbudsjettet.
– Det er ein veldig vitalitet og styrke i fylket, noko som er eit sunt teikn for kulturlivet. Eg skulle ynskt me kunne fått drahjelp frå staten til fleire av prosjekta våre.
FAKTA: KULTUREN OG DET REGIONALE NOREG
Rapporten frå Agderforskning slår fast at kulturmidlane bør fordelast meir rettferdig mellom regionane i landet, og at ein bør oppheve skiljet mellom nasjonale og regionale kulturinstitusjonar. Samstundes bør kulturinstitusjonar i alle landsdelar gradvis sikrast ein solid statleg grunnfinansiering på linje med dei nasjonale institusjonane. Det blir også vist til at finansieringa av ulike prosjekt og institusjonar må få ein klarare regional fordelingsprofil, skriv Stavanger Aftenblad. Det er stiftinga Cultiva, Sørlandets Kompetansefond, Sparebanken Vest, SR-bank og Sparebanken Pluss som har finansiert prosjektet.
