Språkrådet har kåra årets ord

Språkrådet har kåra «koronaen» som årets ord og dessutan dei ti nye uttrykka og omgrepa som dei meiner har prega 2020 mest.

– Ikkje noko har preget nyheitsbiletet i år meir enn koronapandemien. Då vi såg gjennom det store kjeldematerialet, var korona og spesielt koronaen i bestemd form noko av det som prega tekstane aller mest, seier direktør Åse Wetås i Språkrådet til NRK.

Korona er ikkje eit nytt ord i norsk. Frå før var det mellom anna kjent som fagordet for det ytste laget i solatmosfæren. Grunnlaget for namnet koronavirus er at den tagga overflata på viruset minner om strålekransen rundt sola. Korrekt stavemåte av ordet i norsk er med k, skriv Språkrådet i grunngivinga si.

• Les også om den danske ordboka som har oppdatert definisjonen av samleie, valdtekt og ektefolk! 

Gjesp

– Når historikarane skal sjå tilbake på 2020, er sjansen stor for at dei kjem til å skrive om koronaen i bestemd form. I daglegtalen blir koronaen brukt om både viruset, sjukdommen, krisa og sjølve tida vi er inne i, seier seniorrådgivar Dagfinn Rødningen i Språkrådet.

Språkvitar Helene Uri hadde håpa på eit meir positivt vinnarord, men er samd i at «koronaen» representerer året vi har vore igjennom.

– Det er ei klok og forståeleg grunngiving, men kanskje eg kveler ein bitte liten gjesp, seier ho til NRK.

Stort alvor

Kor mykje eit ord er brukt i skriftlege medium er blant dei viktigaste kriteria for å bli årets ord, ifølgje Språkrådet.

– Vi må hugse at året har vore prega av eit stort alvor, og valet av toppord speglar at vi har gått inn i ei forskjellig tid, seier Wetås i ei pressemelding.

Dei andre orda på årets liste er: «halde meteren», «statsforvaltar», «lyshare», «nødlandslaget», «flate ut kurven», «melaninrik», «sprite», «kronerulling» og «kohort».

• Har du fått med deg denne? Robot som forstår norske dialektar og skriv nynorsk kjem i 2021

Språkaktivisme

Årets ord blir kåra av Språkrådet i samarbeid med professor Gisle Andersen ved Noregs handelshøgskole.

– Statsforvaltar skal erstatte fylkesmann, noko som er vedteke av Kommunal- og moderniseringsdepartementet som ledd i arbeidet for å fjerne kjønnsmarkerte stillingstitlar. På den andre sida er melaninrik eit ord som er skapt gjennom språkaktivisme for å erstatte meir gammaldagse ord om menneske med mørk hudfarge, seier Andersen.

• Les også om Oxford English Dictionary som ikkje makta velje eitt ord: Løfta fram 16 ord for å skildre 2020!