– Nynorsk har gjort Noreg til eit språk- og kulturpolitisk moderne land, sa Ottar Grepstad i kveld under sin siste årstale om tilstanden for nynorsk skriftkultur.
– Den som kan meir enn eitt språk, same kor gjensidig forståelege dei er, får fleire tankar i hovudet. Å møte nynorsk gir også innvandrarane eit breiare bilete av det å leve i Noreg i det 21. hundreåret, slo Grepstad fast.
I dei 11 tidlegare årstalane har ikkje Grepstad spart på verken statistisk dokumentasjon eller politisk polemikk. Denne gongen snakka han utan brodd mot nokon og framheva i staden den eigenverdien han meiner nynorsk har. Gjester frå heile landet hadde kome til Ivar Aasen-tunet for å høyre den siste årstalen. Etterpå lanserte Det Norske Samlaget boka «Draumen om målet» med alle dei tolv årstalane Grepstad har halde frå 2001 til 2012. Talane er blitt samanlikna med den norske sentralbanksjefens årstale og den amerikanske presidentens årlege tale om rikets tilstand.
Bolivia er landet med flest offisielle språk
Årstalen blei halden på Den europeiske språkdagen, og internasjonale perspektiv prega både analyse og argumentasjon.
– Kvart femte språk som er dokumentert i dag, var lite kjent før Noreg blei ein oljenasjon, sa Grepstad, som meinte at ein tredel av alle språka i verda er skriftlause. Jamført med all verdas språk er både bokmål og nynorsk robuste språk med ei trygg framtid, sa Grepstad.
Han framheva at mange makthavarar tenkjer annleis om språk i dag enn for 30, 60 og 90 år sidan. Med ei rekkje døme viste han kor mykje språkpolitikken har endra seg i land etter land verda rundt. Grepstad viste mellom anna til Bolivia. Dette landet med 10 millionar innbyggjarar har heile 37 offisielle språk.
Nesten 800 000 har nynorskbakgrunn
Til bruk i årstalen hadde sosialøkonomen Asbjørn Torvanger laga ein demografisk analyse av talet på nynorskbrukarar. Studien viser at 780 000 nolevande nordmenn har, har hatt eller vil få nynorsk som hovudmål i skulen. I 1985 hadde kvar femte nordmann ein slik nynorskbakgrunn, i 2011 godt og vel kvar sjette.
– Nynorskbrukarane har vore fleire enn offentleg språkpolitikk har føresett, og dei er blitt færre enn den same språkpolitikken har greidd å hindre, sa Ottar Grepstad i den siste årstalen om tilstanden for nynorsk skriftkultur.
