Heim Blogg Side 2

Elevane treng både «lærere» og «lærarar»

Svein Olav B. Langåker
-
0
Elevane treng både «lærere» og «lærarar»

Kva skal til for at alle elevar skal få like god språkopplæring i skulen? Nøkkelen ligg hjå lærarane og i lærarutdanninga. Ei ny undersøking viser at nynorsken står svakt i lærarutdanningane.

Over 70 000 elevar i Noreg skal ha undervisning og oppfølging på nynorsk i alle fag, ikkje berre i norskfaget. Rapporten frå undersøkinga viser at mange lærarstudentar kan fullføre studia utan å bli vurderte i nynorsk.

– Eit viktig funn i rapporten er at studentar som ikkje tek utdanning innanfor norskfaget, svært sjeldan får vurdert nynorskkompetansen sin, seier Ida Marie Jegteberg, som leidde undersøkinga i ei pressemelding frå Språkrådet.

Jegteberg er stipendiat ved Nasjonalt senter for nynorsk i opplæringa.

– Ifølgje emneplanane vi har undersøkt, må ikkje studentane som tek praktisk pedagogisk utdanning (PPU) og lektorutdanning i andre fag enn norsk, skrive på nynorsk på noko tidspunkt gjennom utdanninga si. Og desse studentane utgjer ein ganske stor del av lærarane i framtida.

Ulik testing av kompetansen

Dersom utdanningsinstitusjonane i det heile testar nynorskkompetansen til studentane, gjer dei det i hovudsak ved heimeeksamen, viser undersøkinga. Det er altså ein testsituasjon utan tilsyn. Bokmålskompetansen, derimot, blir testa ved skuleeksamen.

Språkdirektør Åse Wetås minner om det språkpolitiske ansvaret som Kunnskapsdepartementet sit med.

– Språklova gjev det offentlege eit særleg ansvar for å fremje nynorsk, som er det minst brukte av dei to norske skriftspråka. Opplæringssektoren står i ei særstilling i arbeidet med å sikre norsk som eit språk som kan nyttast på alle samfunnsområde.

Sjå debattar om språk i lærarutdanninga

27. november blir rapporten lansert på eit nettseminar med spennande fag på timeplanen og to munnlege gruppeoppgåver. Ikkje skulk – her kan du sjå deg på seminaret.

Ålesund blir språknøytrale

Redaksjonen
-
0
Ålesund blir språknøytrale

Formannskapet vedtok innstillinga til kommunedirektøren om språknøytralitet mot stemmene til SV.

Det nyvalde formannskapet i Ålesund vedtok òg å melda kommunen ut av LNK, ifølgje Sunnmørsposten. Endeleg vedtak blir gjort i kommunestyret seinare i år.

Formannskapet slutta seg til kommunedirektøren si tilråding om at Ålesund kommune skal vera ein språknøytral kommune der det er valfridom for tilsette til å nytta både nynorsk og bokmål.

For at Ålesund kommune skal oppfattast som ein språknøytral kommune føreslår
kommunedirektøren at kommunestyret ikkje gjer eit vedtak om kva språk staten skal nytta i den skriftlege kommunikasjonen med kommunen.

Men innbyggjarane vil framleis møta ein god del nynorsk frå kommunen. Mesteparten av nettsidene, økonomi- og planprogrammet Framsikt, årsmeldinga og faktura til innbyggarane er noko av det som framleis vil vera på nynorsk.

Ålesund blei verdas største nynorskkommune i kommunestyrevedtaket 12. desember 2019, i samband med kommunereforma. Frå årsskiftet går Haram ut av Ålesund.

Forlaget lagar tre dagars Fosse-fest

NPK
-
0
Forlaget lagar tre dagars Fosse-fest

Jon Fosses forlag inviterer til folkefest i Oslo – medan hovudpersonen er i Sverige for å få Nobelprisen i litteratur.

Den gratis Fosse-festen finn stad på Litteraturhuset i Oslo 7. til 10. desember og blir arrangert saman med Det Norske Samlaget. Jon Fosses nobelforedrag blir strøymt direkte på storskjerm torsdag ettermiddag, etter ei personleg innleiing av Olaug Nilssen.

I tre dagar skal det vanke eit variert kunstnarisk program for både barn og vaksne. Fosse-fans som Oslo-biskop Kari Veiteberg og forfattarane Brit Bildøen, Vigdis Hjorth, Tore Renberg, Kathrine Nedrejord, Kjartan Fløgstad og Brynjulf Jung Tjønn deler perspektiva sine på forfattarskapen hans – medan Linda Eide og Sjur Hjeltnes skal ha «innføring i Fosse for dumskallar».

Skodespelarane Trine Wiggen og Vetle Bergan framfører Fosse-dramatikk, medan Sandra Kolstad, Tuva Syvertsen, Ingrid Olava og Gjertrud Jynge trør til musikalsk med tonesette Fosse-dikt.

Om årsaka til feiringa seier Håkon Kolmannskog, forlagssjef i Samlaget:

– Nobelprisen til Jon Fosse er rett og slett eit eventyr. For første gong på nesten hundre år har ein norsk forfattar fått den gjævaste litteraturprisen – for ei anerkjenning av Fosse, norsk litteratur og det nynorske språket.

(©NPK)

300.000 til Nobel-markering for Jon Fosse

NPK
-
0
300.000 til Nobel-markering for Jon Fosse

Jon Fosse får overrekt litteraturprisen i konserthuset i Stockholm på Nobel-dagen 10. desember. Same helg er det lagt opp til ei markering i Bergen, og det er denne Vestland fylkeskommune vil vere med å bidra til.

Fylkesutvalet har løyvd 300.000 kroner til eit arrangement i Bergen for å markere at Jon Fosse får Nobels litteraturpris for 2023, skriv Vestland fylkeskommune i ei pressemelding

– Det er første gong ein forfattar frå fylket vårt får denne prisen, og det er første gong ein forfattar som skriv på nynorsk, får prisen. Språket og det vestlandske er ein essensiell del av forfattarskapen til Fosse. Men det er interessant at det vi les som særskilt vestlandsk, også er noko som finn gjenklang over så å seie heile verda, seier fylkesordførar Jon Askeland.

(©NPK)

Kartverket satsar på nynorsk

NPK
-
0
Kartverket satsar på nynorsk

November er nynorskmånad i Kartverket, og i det høvet legg verksemda ned ein ekstra innsats for å auke bruken av nynorsk på kartverket.no og andre kommunikasjonsflater.

– Vi oppmodar alle tilsette til å bruka nynorsk internt og eksternt i november, seier kommunikasjonsdirektør Synne Storvik i Kartverket i ei pressemelding.

Språklova krev at sentrale statsorgan skal veksle mellom bokmål og nynorsk i allment tilgjengeleg materiale, slik at ingen av skriftspråka er representerte med mindre enn 25 prosent. Statistikken viser at svært få organ oppfyller lovkravet.

Ifølgje rapportering gjort av Språkrådet har Kartverket auka nynorskandelen på nettsidene frå 21 til 22 prosent i 2022, og i sosiale medium ligg andelen på 18–29 prosent. Likevel lukkast Kartverket ikkje med å oppfylle kravet om 25 prosent nynorsk i 2022.

For å styrke det språklege samarbeidet, har Kartverket etablert ei eiga nynorskhjelp der engasjerte kollegaer hjelper dei som ikkje skriv like mykje nynorsk.

(©NPK)

Går av som styreleiar i Nynorsk kultursentrum

NPK
-
0
Går av som styreleiar i Nynorsk kultursentrum

1. november blei det kjend at Olav Øyehaug Opsvik blir ny direktør i Nynorsk kultursentrum. Ei snau veke seinare blir det kjent at Reidar Sandal trekkjer seg som styreleiar.

Reidar Sandal trekkjer seg som styreleiar i Nynorsk kultursentrum med umiddelbar verknad, melder han i eit skriv til Kultur- og likestillingsdepartementet måndag 6. november.

– Det er spenningar i styret som er årsaka til at eg no går av som styreleiar, seier Sandal.

Avtrappinga finn stad berre nokre dagar etter at Olav Øyehaug Opsvik blei tilsett som ny direktør i Nynorsk kultursentrum.

– Styret er godt nøgd med å få Øyehaug Opsvik som direktør. Vi har god tru på at han vil vere ein samlande leiar som evnar å profilere Nynorsk kultursentrum på ein offensiv måte, uttala Sandal under allmøtet der tilsettinga gjekk føre seg førre veke. (©NPK)

Odd Nordstoga og Ingebjørg Bratland får Dialektprisen 2023

Svein Olav B. Langåker
-
0
Odd Nordstoga og Ingebjørg Bratland får Dialektprisen 2023

Prisen går kvart år til eit dialektføredøme for ungdom, og blir delt ut av landsstyret i Norsk Målungdom. Odd Nordstoga og Ingebjørg Bratland får prisen for sin mangeårige føredømelege bruk av dialekt og nynorsk.

Prisen vart delt ut i Operaen sundag kveld, til stor overrasking for prismottakarane.

– Glade i dialekta vår

– Det er veldig lenge sidan eg har fått ein pris, det var artig! Folkemusikken heng heilt i saman med dialekt. Så tenkjer eg at det er viktig å skrive nynorsk når ein fyrst er nynorskbrukar, seier Odd Nordstoga.

– Det er flott at det blir lagt merke til at me er veldig glade i dialekta vår. Det er veldig viktig for oss at me er ekte og genuine i musikken vår, så om me ikkje hadde sunge på dialekta vår hadde det vore litt rart. Då hadde det ikkje vore så truverdig rett og slett, seier Ingebjørg Bratland.

Viktige føredøme for ungdom

– Heilt sidan Odd Nordstoga og Ingebjørg Bratland slapp sitt fyrste album i lag i 2013, har dei aktivt brukt både nynorsk og dialekter i arbeidet sitt på ein framifrå måte. Både i lag og kvar for seg er dei viktige dialektføredøme for ungdom, og med sitt framifrå telemål syner dei at dialekt er kult, også på Austlandet. Det fortener ein dialektpris, seier leiar i Norsk Målungdom, Tobias Eikeland.

Han legg til:

– Song er ein framifrå berar av språk og dialekt. Både barn, unge og vaksne høyrer på songane til Odd og Ingebjørg, og prisvinnarane er med det svært gode representantar for dialektbruk.

Prisvinnarane

Odd Nordstoga og Ingebjørg Bratland er ein musikkduo frå Vinje i Telemark. Begge har solide solistkarrierer bak seg, og har bakgrunn frå folkemusikksjangeren.

Som duo debuterte dei som med albumet «Heimafrå» i 2013, som dei vart tildelt Spellemannsprisen for i kategorien tradisjonsmusikk. No er dei på nytt aktuelle med albumet og turneen «Langt heimafrå».

Prisen

Dialektprisen blei utdelt for første gong i 2001, og vert delt ut kvart år av landsstyret i Norsk Målungdom.

Det er den einaste språkprisen som vert delt ut av språkengasjerte ungdomar, noko som også bidreg til at han er ein av dei mest prestisjetunge. Blant tidlegare prisvinnarar finn vi namn som Karsten Warholm, Therese Johaug og Victor Sotberg.

Tilbyr digitalt språkkurs for kommunetilsette

Redaksjonen
-
0
Tilbyr digitalt språkkurs for kommunetilsette

Øygarden kommune har utarbeidd eit digitalt språkkurs som handlar om grunnleggjande nynorsk grammatikk og oppgåver undervegs.

Kurset er lagt inn i KS Læring. Deltakarane vert bedne om å lesa språkbruksplanen Øygarden kommune og litt minigrammatikk på nettsida til Språkrådet. Dersom andre kommunar ønskjer å nytta kurset, kan dei fjerna det som handlar om språkbruksplanen til Øygarden kommune.

Etter nokre korte lesesekvensar løyser du som kursdeltakar oppgåver. Svara på oppgåvene kan du sjekka undervegs. Det vil ta om lag 60 – 80 minutt å gjennomføra kurset. Ingen andre enn du sjølv får kjennskap til kva du har svart på oppgåvene. Svara vert lagra etter kvart, og kurset kan dermed gjennomførast i fleire etappar.

Dei som er tilsette i ein kommune eller fylkeskommune nyttar «Eigenpåmelding» og loggar på med ID-porten.

Kurset er gjennomgått av konsulent i Språkrådet.

Slik går du fram

Dersom ein kommune ønskjer å nytta dette kurset, gå inn på språkkurset i KS. Send melding til kursansvarleg i Øygarden kommune. Kommunen får i retur ein kopi (duplikat) av kurset.

Opplys om dette når du sender melding til kursansvarleg i Øygarden kommune:

– kva kurs det gjeld (Meir enn bokstavar)

– kva kommune som ønskjer kopi av kurset

– avsendar (person)

– kven skal vera kursansvarleg.

Kursansvarleg må også vera superbrukar i KS Læring.

Sjå rettleiing på KS Læring her!

Når kommunen har motteke kurset, er det mogleg å endra innhaldet. I dette tilfellet gjeld det særleg oppgåva «Overordna språkreglar og språknormer i Øygarden». Desse er naturlegvis tilpassa for tilsette i Øygarden kommune. Det er likevel slik at mange av desse reglane og normene er felles for nynorskkommunane.

Figurane er bygde på logoen og den grafiske profilen til Øygarden kommune og kan byttast ut eller fjernast.

Lukke til!

Mållaget heidrar Medietilsynet

Redaksjonen
-
0
Mållaget heidrar Medietilsynet

Det nasjonale Medietilsynet som held til i Fredrikstad er det einaste statsorganet som følgjer språklova.

– Medietilsynet og direktør Mari Velsand får ein varm takk frå Mållaget. Eg trur vi snakkar på vegne av dei om lag 600 000 folka som skriv nynorsk dagleg, når vi gjev målblome for innsatsen, seier Peder Lofnes Hauge, leiar i Noregs Mållag i ei pressemelding.

I sin rapport for 2022 har Språkrådet kartlagt 15 departement, 161 statsorgan og Statsministerens kontor. Av desse er Medietilsynet det einaste statsorganet som følgjer lova i alle kategoriar. Det er paragraf 13 i Språklova som stiller språkkravet: «Sentrale statsorgan skal over tid bruke minst 25 prosent av både bokmål og nynorsk i allment tilgjengelege dokument.»

Ved ei markering på Litteraturhuset i Fredrikstad delte Noregs Mållag ut målblome. Mari Velsand, direktør i Medietilsynet, tok imot målblomen på vegner av Medietilsynet.

– Dette var ei svært hyggeleg anerkjenning av språkarbeidet vårt og ein motivasjon for jobben vidare framover. Noreg har to skriftspråk, og da må begge bli brukte og vere synlege for folk flest. Som statleg verksemd har vi eit særleg ansvar for å bidra til det, seier Mari Velsand, direktør i Medietilsynet.

Blir ny direktør for Nynorsk kultursentrum

Svein Olav B. Langåker
-
0
Blir ny direktør for Nynorsk kultursentrum

Olav Øyehaug Opsvik (33) er tilsett som ny direktør i Nynorsk kultursentrum. Han blei presentert for dei tilsette på eit allmøte i ettermiddag. Øyehaug Opsvik tek over stillinga 27. november.

Det melde seg seks søkarar til stillinga då fristen gjekk ut 29. september.

Øyehaug Opsvik har mastergrad i musikkvitskap frå Universitetet i Oslo og har noko utdanning i administrasjon og leiing frå Norges Musikkhøgskole.

Han kjem frå stillinga som forskings- og samlingsleiar i Nynorsk kultursentrum og har dessutan erfaring som arenaleiar i Aasentunet og programansvarleg for kulturprogram og festspel. Øyehaug Opsvik kjenner såleis godt til verksemda til Nynorsk kultursentrum.

Styret er godt nøgd med å få Øyehaug Opsvik som direktør. Vi har god tru på at han vil vere ein samlande leiar som evnar å profilere Nynorsk kultursentrum på ein offensiv måte, uttaler styreleiar i Nynorsk kultursentrum, Reidar Sandal.

Regjeringa følgjer ikkje opp språklova i kulturbudsjettet

Redaksjonen
-
0
Regjeringa følgjer ikkje opp språklova i kulturbudsjettet

 – Regjeringa seier i statsbudsjettet at nynorsk skal fremjast og vere sikra gode vilkår, men det er langt frå ord til handling i statsbudsjettet for 2024, seier konstituert direktør i Nynorsk kultursentrum, Gaute Øvereng.

Det har ikkje mangla på innspel og tiltak frå eit samla nynorskmiljø om viktige prioriteringar for å styrkje nynorsk som det minst brukte skriftspråket, slik språklova seier. Løyvingane i kulturdelen av statsbudsjettet uteblir likevel.

– Her er mange tiltak som SV kan plukke opp og bidra til at intensjonane frå språklova blir sette ut i livet, mellom anna auke i støtta til nynorsk barne- og ungdomslitteratur, læremiddel på nynorsk for vaksenopplæring og tiltak for å styrkje nynorsk i område der språket står svakare enn i år 2000, seier Øvereng.

Dagen derpå

– Dette er verkeleg «dagen derpå», etter at vi feira nynorsken og Nobelprisen i litteratur til Jon Fosse, som ei anerkjenning av det nynorske språket si kraft i verda, seier Øvereng.

Det Norske Teatret er ein av dei viktigaste formidlarane av den nynorske skriftkulturen. Avstanden mellom løyvingane til denne viktige nynorskscena og Nationalteatret, har auka jamt, særleg sidan 2000. Ein kan ikkje snakke om reell jamstilling mellom bokmål og nynorsk før dette finaniseringsgapet er tetta.

Nynorsk kultursentrum håpar Stortinget i større grad enn regjeringa ser at nynorskteateret treng eit løft.

Gledeleg med pengar til språkdelte klassar

– Det er svært gledeleg at regjeringa er offensiv i opplæringspolitikken, og løyver 41,7 millionar til å sikre fleire nynorskklassar i ungdomsskulen, i tråd med opplæringslova, understrekar Øvereng.

Samtidig er det mange kulturpolitiske tiltak som anten manglar språkkrav eller får reelle kutt.

Det er bra at Nasjonalbiblioteket får 3 millionar til styrking av norsk fagspråk, men dette er tiltak som gjeld begge dei norske skriftspråka. Kulturrådet får 7 millionar til å styrkje litteraturordningar. Den auken kunne blitt følgt av nynorskkrav, påpeikar Gaute Øvereng.

Kultur- og likestillingsdepartementet skriv positivt om ordboksarbeidet ved Universitetet i Bergen, men reduserer samtidig løyvingane til tiltaket.

Nynorsk kultursentrum fekk sjølv ei påplussing på 890 000 kroner frå revidert nasjonalbudsjett. Dette er same prosentauken som liknande museum får, og er godt under den pris- og lønsveksten regjeringa ventar. Dette bidreg difor til ein realnedgang i løyvingane.

Offensivt budsjett for nynorskreform i ungdomsskulen

Redaksjonen
-
0
Offensivt budsjett for nynorskreform i ungdomsskulen

I opplæringslova vedtok Stortinget at nynorskelevane har rett til å halde fram i eiga gruppe også ut ungdomsskulen.

– Det er svært gledeleg å sjå at regjeringa har sett av 41,7 millionar kroner til språkdelte ungdomsskular. Det tyder at denne særs viktige nynorskreforma no er fullfinansiert, seier Peder Lofnes Hauge, leiar i Noregs Mållag.

– No er det opp til kommunane å gjere klart for at nynorskelevane som startar i ungdomsskulen komande haust, får halde fram som nynorskelevar. Eigne språkgrupper er svært viktige for å hindre språkskifte til bokmål blant elevane, og det er viktig at kommunane startar planlegginga, slik at det blir lettare å vere nynorskelev alt frå hausten av.

Saknar nynorsksatsing frå kultur

Noregs Mållag er derimot ikkje nøgd med kulturbudsjettet. Regjeringa set av ein million kroner til å vedlikehalde den viktige nynorskroboten som Nynorsk pressekontor står bak. Vidare er det sett av av nokre ekstra prosjektløyvingar til dei nynorske teatera. Det er bra.

Likevel vert ikkje Noregs Mållag prioritert med ei auka løyving. Nynorsk forum, samanslutninga av om lag tjue nynorskorganisasjonar, har i fleire år prioritert øvst å sikre høgare statsstøtte til Noregs Mållag. Det må kome på plass.

– Det er ingenting som gjev meir nynorsk for pengane, enn ei auka løyving til Noregs Mållag. Det er vi som jobbar for at språklova blir etterlevd og at rettane til nynorskelevane blir følgde.

– I går sat dei verkeleg store orda om nynorsken laust hjå både statsministeren, kulturministeren og eit samla politisk miljø på Stortinget. No vil vi sjå det att i løyvingar på kulturbudsjettet, seier Peder Lofnes Hauge.

123...369Side 2 av 369

LNK.NO

KONTAKT LNK:

Dagleg leiar Svein Olav B. Langåker, 948 75 365

post@lnk.no

 

Ved å bruka LNK.no aksepterer du bruk av informasjonskapslar.

Les meir om personvernpolitikken vår!

TAKK FOR STØTTA