I år er det Anna Gavalda – omsetjar Tove Bakke som er festspeldiktar under Dei nynorske festspela på Aasen– tunet som opnar denne veka.

I år vert det litteratur og songar på minst 14 ulike språk under Dei nynorske festspela. Saman med om lag 20 andre forfattarar og omsetjarar vil Tove Bakke prege det innhaldsrike programmet som inneheld meir enn 50 arrangement på 20 ulike scener. Temaet er ”Med andre ord”, og det er første gongen ein omsetjar er festspeldiktar.

Andre kjente namn som skal opptre under festspela er Arve Henriksen, Aasmund Nordstoga, Side Brok og Cajun du Nord. Her blir det rytmar frå blant anna Afrika, Karibia, USA og Nordvestlandet. Den franske forfattaren Marie Désplechin, den engelske forfattaren Ian Sansom og den kinesiske omsetjaren Shi Quine kjem også til Dei nynorske festspela.
Arrangementet har eit samla budsjett på 1,8 millionar kroner.

Eit språkmøte

Som omsetjar har Tove Bakke sin del av æra for at titusenvis av norske lesarar har kjøpt bøkene av Anna Gavalda. I  2008 kom ”Saman er ein mindre aleine”, og i vår ”Lykka er ein sjeldan fugl”. Blant andre forfattarar ho har omsett eller gjendikta, er Albert Camus, Astrid Lindgren og Federico García Lorca.  Totalt har Bakke omsett og gjendikta frå heile sju språk: fransk, spansk, katalansk, portugisisk, svensk og bokmål.

– Portugisisk er nok det språket som står meg nærmast, seier Bakke i ei pressemelding.

Med dette satsar Dei nynorske festspela noko utradisjonelt.

– Språkmøte mellom mange kulturar kjem til å prege festspelprogrammet. Med Tove Bakke som festspeldiktar får vi sjansen til å gi denne årlege feiringa av nynorsk skriftkultur ein endå tydelegare sjølvstendig profil, seier programansvarleg Åshild Widerøe i pressemeldinga.

Tove Bakke har omsett i alt 45 bøker og 9 skodespel. Debutarbeidet hennar var ”Døden i Vesten” av den franske historikaren Philippe Ariès, utgitt på norsk i 1977. Til no har ho omsett 15 faktabøker og 12 skjønnlitterære bøker for barn og unge, 10 diktsamlingar, 6 romanar og 2 sakprosabøker for vaksne og 9 skodespel.

Bastianprisen i 2003

Tove Bakke er fødd i 1954, voks opp i Sande i Sunnfjord, tok examen artium ved Gudbrandsdal gymnas på Vinstra og er cand.mag. frå Universitetet i Oslo med faga fransk, spansk og litteraturvitskap. Ho var litteraturkritikar i mange år, og redigerte Kritikkjournalen 1984–87. Sidan 1989 har ho vore tilsett i litteraturseksjonen i Norsk kulturråd. Der har ho no eitt års permisjon for å bruke all si tid på omsetjing. Tove Bakke fekk i 2003 Bastianprisen for omsetjinga av ”Hund! Hund!” av Daniel Pennac, og i 2008 fekk ho Samlagsprisen.

Festspelkruset av året har to linjer frå eit kubansk dikt, gjendikta av Tove Bakke. Og festspel-t-skjorta er dekorert med eit sitat frå ”Saman er ein mindre aleine” av Anna Gavalda.

– Har du ein dialekt – bruk han, oppmodar leiar i Noregs Mållag Håvard B. Øvregård.

Den nyvalde leiaren i Noregs Mållag meiner mållaget framleis spelar ei viktig rolle i samfunnet når det gjeld språkmedvit og språktryggleik.

– Språkarbeid liknar minoritetsarbeid, seier Øvregård. Viss ein ikkje jobbar aktivt med det nynorske språket, fell ofte valet på bokmål. Min jobb er å sikra at valet vert nynorsk.
Dei som tør å nytta nynorsk kommuniserer ein identitet, sjølvsikkerheit, tryggleik og styrke, held han fram. Bokmål i seg sjølv har ikkje same eigenverdi, hevdar Øvregård. Det er eit paradoks at mange vel å endra skriftform til bokmål av di dei trur dette vil betra formidlingsevna.

Bevisste val

Mållagsleiaren, som kom frå leiarstolen i Kringkastingsringen i vår, meiner det er viktig å formidla at nynorsk er ein styrke og ikkje ei ulempe.

– Nynorsk må gjerast lett tilgjengeleg for alle. Det må vera lett å bruka, understrekar han.

Haldningane til språket er viktig. Dersom ein kommune eller ei bedrift tek eit bevisst val og marknadsfører seg på nynorsk, signaliserer dei ein verdi som er med å påverka dei som jobbar og bur rundt dei.

Øvregård dreg fram Alexandra hotell i Loen i Stryn som har gjort eit bevisst val og nyttar nynorsk i all marknadsføring, inkludert nettstaden.

-Veldig mange tingar nettstad utan å reflektera over kva språk dei vil ha han på, fortel han. Her kjem ofte medvitløysa inn.

Mangfaldig målrørsle

Som høgremann og EU-tilhengar er ikkje Øvregård prototypen på ein mållagsmann.

– Målsak er å kjempa for fleirkultur og ikkje trongkultur, understrekar han. Det er diverre ei levande myte at mållaget er gamaldags, seier han. Problemet med mytar er at dei er vanskelege å endra. Mållaget har ei utfordring i å formidla det biletet som stemmer overens med mangfaldet i mållagsrørsla.

Mållagsleiaren har eit mål om alltid å vera meir positiv enn negativ. Han vil heller vera for enn i mot, og han vil heller føreslå løysingar enn å fokusera på problem.

Rasistisk konsekvens

Øvregård er oppgitt over haldninga rundt om i landet til norskopplæring for framandspråklege, og han fryktar på sikt ein rasistisk konsekvens av praksisen som vert utøvd.

– Når alle nordmenn har opplæring i både nynorsk og bokmål i grunnskulen, er det ei klar forskjellsbehandling når kommunar ikkje tilbyr vaksne framandspråklege å læra nynorsk, seier Øvregård.

Dette kan tyda på at me vurderer vaksne framandspråklege som annanrangs, og at dei ikkje er viktige nok for oss til at me lærer dei språka me nyttar i landet vårt. Han peikar i tillegg på at det er best å læra nynorsk fyrst om ein skal læra begge skriftspråka.

Fremjar integrering

Øvregård er klår på at opplæring i det språket som ligg nærast dialekten er viktig for integreringsarbeidet i kommunar.

– Dersom ein snakkar den lokale dialekten er det ingen som bryr seg om kva hudfarge ein har. Dialekt skapar tilknyting. Det vert verre å høyre til når ein må ty til standardisert bokmål. Han viser til både Vinje og Våga som er to gode døme på godt målmedvit og vellukka integrering av flyktningar.

Han legg også vekt på at dess fleire språk ein kan dess lettare er det å tileigna seg ny språkkunnskap. Dette gjeld og elevar i grunn- og vidaregåande skule.

– Å frita elevar med minoritetsbakgrunn frå sidemål er ei statssanksjonert diskriminering på bakgrunn av foreldre sitt opphavlege land.

Vidare meiner han at det må vera eit uttrykt politisk ynskje i kommunane om å kunne tilby nynorsk språkopplæring. Dette må til for å endra praksisen der størstedelen av framandspråklege berre lærer bokmål. Han viser til Ordføraroppropet som er i gong på Vestlandet som eit godt døme på det.

– Ein kan ikkje venta at innvandrarane sjølve skal ta initiativ når alle instansane før dei har ignorert retningslinjene for opplæring, seier han.

Byrjar i barnehagen

Det er mange saker som står på dagsorden for mållagsleiaren, men på landsmøtet vart det klart at språkformidlinga i barnehagen skal vera eit fokus for Noregs Mållag.

– Fyrst høyrer ein, så les ein og så skriv ein. Då er det avgjerande for borna kva som vert formidla av litteratur og språk i barnehagen, avsluttar Øvregård.

– Å plassere denne oppgåva ved Nynorsk Kultursentrum er ei fornuftig avgjerd, seier leiaren i Noregs Mållag, Håvard B. Øvregård i ein kommentar.

– Det er veldig kjekt for oss at departementet vil gje oss denne oppgåva. Vi ser på dette som ei tillitserklæring til Ivar Aasen-tunet, samtidig er det eit stort ansvar å forvalta offentlege pengar. Det stiller også krav til oss om at vi må vera på nivå med det som skjer med nynorsk i media i Noreg, seier Ottar Grepstad, direktør ved Aasen-tunet til Nynorsk Pressekontor.

Han legg til at Aasen-tunet alt har mykje kunnskap om dette, men meiner oppgåva med å forvalta Vinjefondet vil styrkja det faglege miljøet ved Aasen-tunet ytterlegare.

– Viktig fond
Vinjefondet er oppretta av Stortinget. Målet med fondet er å styrkja nynorsk journalistikk og anna publisistisk verksemd på nynorsk. Grepstad har stor tru på Vinjefondet.

– Det er veldig viktig for å styrkja nynorsk i aviser, radio og fjernsyn, seier han.

Ein halv million i 2009

I statsbudsjettet for 2009 er det sett av 0,5 millionar kroner til formålet. Grepstad seier at denne summen skal disponerast i år, men førebels finst det ingen retningslinjer for korleis pengane skal brukast.

Kulturdepartementet har bede Nynorsk kultursentrum utarbeida forslag til dette.

– Før vi gjer dette trur eg det er ein god ide å henta inn informasjon frå folk og miljø som veit kor skoen trykkjer, seier Grepstad.

For at fondet kan koma flest mogleg til gode, meiner han at det må vera eit mål å auka avkastninga av fondet.

– Samtidig veit vi at nynorskmiljø er flinke til å få mykje ut av lite, seier Ottar Grepstad.

– Fornuftig

Noregs Mållag er svært tilfredse med at departementet no har sett ballen i spel, og at Vinjefondet er ein realitet.

– Vi synest det er veldig bra at arbeidet er sett i gang, og at departementet har fatta ei fornuftig avgjerd når dei har lagt forvaltinga av fondet til Aasentunet, seier leiaren i Mållaget, Håvard B. Øvregård i ein kommentar til Nynorsk Pressekontor.

– Har det vore nokon problemstilling for Mållaget å etablere forvaltinga av Vinjefondet andre stader.

– Eg ser ikkje for meg nokon andre alternativ som er betre, seier Øvregård.

– Det som er viktig no er å få på plass målsetjing og rammer. Dernest må det innhentast informasjon og kunnskap om situasjonen i den nynorske presseverda og kvar behovet er størst. (©NPK)

Nynorsk er ein styrke

Av Astrid Eidhammer Hjelmeland 22.jun.2009

– Har du ein dialekt – bruk han, oppmodar leiar i Noregs Mållag Håvard B. Øvregård.

Den nyvalde leiaren i Noregs Mållag meiner mållaget framleis spelar ei viktig rolle i samfunnet når det gjeld språkmedvit og språktryggleik.

– Språkarbeid liknar minoritetsarbeid, seier Øvregård. Viss ein ikkje jobbar aktivt med det nynorske språket, fell ofte valet på bokmål. Min jobb er å sikra at valet vert nynorsk.
Dei som tør å nytta nynorsk kommuniserer ein identitet, sjølvsikkerheit, tryggleik og styrke, held han fram. Bokmål i seg sjølv har ikkje same eigenverdi, hevdar Øvregård. Det er eit paradoks at mange vel å endra skriftform til bokmål av di dei trur dette vil betra formidlingsevna.

Bevisste val
Mållagsleiaren, som kom frå leiarstolen i Kringkastingsringen i vår, meiner det er viktig å formidla at nynorsk er ein styrke og ikkje ei ulempe.

– Nynorsk må gjerast lett tilgjengeleg for alle. Det må vera lett å bruka, understrekar han.

Haldningane til språket er viktig. Dersom ein kommune eller ei bedrift tek eit bevisst val og marknadsfører seg på nynorsk, signaliserer dei ein verdi som er med å påverka dei som jobbar og bur rundt dei.

Øvregård dreg fram Alexandra hotell i Loen i Stryn som har gjort eit bevisst val og nyttar nynorsk i all marknadsføring, inkludert nettstaden.

-Veldig mange tingar nettstad utan å reflektera over kva språk dei vil ha han på, fortel han. Her kjem ofte medvitløysa inn.

Mangfaldig målrørsle
Som høgremann og EU-tilhengar er ikkje Øvregård prototypen på ein mållagsmann.

– Målsak er å kjempa for fleirkultur og ikkje trongkultur, understrekar han. Det er diverre ei levande myte at mållaget er gamaldags, seier han. Problemet med mytar er at dei er vanskelege å endra. Mållaget har ei utfordring i å formidla det biletet som stemmer overens med mangfaldet i mållagsrørsla.

Mållagsleiaren har eit mål om alltid å vera meir positiv enn negativ. Han vil heller vera for enn i mot, og han vil heller føreslå løysingar enn å fokusera på problem.

Rasistisk konsekvens
Øvregård er oppgitt over haldninga rundt om i landet til norskopplæring for framandspråklege, og han fryktar på sikt ein rasistisk konsekvens av praksisen som vert utøvd.

– Når alle nordmenn har opplæring i både nynorsk og bokmål i grunnskulen, er det ei klar forskjellsbehandling når kommunar ikkje tilbyr vaksne framandspråklege å læra nynorsk, seier Øvregård.

Dette kan tyda på at me vurderer vaksne framandspråklege som annanrangs, og at dei ikkje er viktige nok for oss til at me lærer dei språka me nyttar i landet vårt. Han peikar i tillegg på at det er best å læra nynorsk fyrst om ein skal læra begge skriftspråka.

Fremjar integrering
Øvregård er klår på at opplæring i det språket som ligg nærast dialekten er viktig for integreringsarbeidet i kommunar. 

– Dersom ein snakkar den lokale dialekten er det ingen som bryr seg om kva hudfarge ein har. Dialekt skapar tilknyting. Det vert verre å høyre til når ein må ty til standardisert bokmål. Han viser til både Vinje og Våga som er to gode døme på godt målmedvit og vellukka integrering av flyktningar.

Han legg også vekt på at dess fleire språk ein kan dess lettare er det å tileigna seg ny språkkunnskap. Dette gjeld og elevar i grunn- og vidaregåande skule.

– Å frita elevar med minoritetsbakgrunn frå sidemål er ei statssanksjonert diskriminering på bakgrunn av foreldre sitt opphavlege land.

Vidare meiner han at det må vera eit uttrykt politisk ynskje i kommunane om å kunne tilby nynorsk språkopplæring. Dette må til for å endra praksisen der størstedelen av framandspråklege berre lærer bokmål. Han viser til Ordføraroppropet som er i gong på Vestlandet som eit godt døme på det.

– Ein kan ikkje venta at innvandrarane sjølve skal ta initiativ når alle instansane før dei har ignorert retningslinjene for opplæring, seier han.

Byrjar i barnehagen
Det er mange saker som står på dagsorden for mållagsleiaren, men på landsmøtet vart det klart at språkformidlinga i barnehagen skal vera eit fokus for Noregs Mållag.

– Fyrst høyrer ein, så les ein og så skriv ein. Då er det avgjerande for borna kva som vert formidla av litteratur og språk i barnehagen, avsluttar Øvregård.

Allkunne er ein kunnskapsbase for nynorsk kulturhistorie som skal lanserast i september. Du kan ta ein kikk i denne nettbaserte historieboka allereie no.

Pilotversjonen av allkunne.no inneheld så langt 600 artiklar og forfattarpresentasjonar.

Direktoratet for forvaltning og IKT og Språkrådet lanserer no ein ny nettstad for å stimulere til eit betre og enklare språk i det offentlege.

Statsråd Heidi Grande Røys i Fornyings- og administrasjonsdepartementet (FAD) har sendt eit brev til kollegaene sine i regjeringa og oppfordra dei til å syte for eit  klart og forståeleg språk i eige departement og i eigen sektor.

Ho peiker på at departementa, som er øvst i byråkratiet, skal vere eit føredøme når det gjeld språk. Klart språk i det offentlege tryggjer demokratiet og styrkjer tilliten til staten, skriv statsråden i brevet.

Ho viser til nettstaden http://www.klarspråk.no/. Her kan statstilsette finne gode hjelpemiddel i språkarbeidet. Nettstaden er laga av Difi og Språkrådet, som samarbeider om prosjektet «Klart språk i staten», skriv Språkrådet på sine nettsider.

Les meir om den nye nettstaden hjå Språkrådet.

Ordførar i Stryn, Nils P. Støyva, stiller friskt i rosa skjorte og dressjakke frå Moods of Norway. Det er tydeleg at bygda er stolt av kva som vert skapt i kommunen.

– I Stryn er me gode på design og produksjon, seier Henny Staalnacke. Variasjonen og mangfaldet er stort.

Henny Staalnacke er vaksen opp i møbelproduksjonsmiljø i Stryn, og ho har drive med design og produksjon av Henny dåpskjolar sidan midten av nittitalet. Det vert travle dagar når ein innimellom skal promotera og tilretteleggja motevisningar av dei største innan design og produksjon i Stryn.

– Det er ein ganske stor variasjon og eit stort mangfald i design, understrekar Staalnacke. Ho er mor til ein av klesdesignarane, Simen Staalnacke i Moods of Norway, som nyleg har opna utsal i Hollywood i Los Angeles og Trondheim. I tillegg har dei eigne butikkar i Oslo, Bergen, Island, Tokyo og i Flø i Ulsteinvik.

Formidlar kulturhistorie

Moods of Norway designar og produserer klede for folk flest. Dei same kleda ein ser på catwalken kan ein få kjøpt i butikken i Stryn eller i Los Angeles. Dette er klede som passar både unge og eldre, alt etter smak.

– Formidling av historie og kulturhistorie gjennom design ligg i botn i designet av dåpskjolar, fortel Henny Staalnacke. Det er og eit viktig grep for uttrykket til Moods.

På Moods of Norway sine heimesider står det at ”hovudmålet for designgjengen er å laga glade klede for glade folk i heile verda, i tillegg til å gjera bestemor glad”.
I kleskolleksjonane til Moods får ein innblikk i både Stabbur og Ole Bull. I tillegg vert besteforeldre, mødre og tanter nytta som objekt på prislappar og merkelappar.

– Visste du til dømes at sprayboksen er norsk, spør Henny, og legg til at dei fyrste plagga til designteamet vart laga på hennar symaskin.

Stolt og imponert

Med sitt gjenkjennelege og leikande originale uttrykk set klesdesignarane med røter i Stryn, sitt preg på bygda. Ungdommen er særs stolte over kva gutane i klesbedrifta Moods har fått til. Hilde Drageset (20), Hilde Nordnes (20) og Kenneth Håvik (20) er samde. Dei har alle jobba i Moods-butikken i Stryn.

– Sjølv om ein kjem frå ein liten plass kan ein gjera det stort, seier Drageset.

– Eg er stolt og imponert over at designgutane, som har base i Stryn, får det så bra til både nasjonalt og internasjonalt, seier Kenneth Håvik.

Kreativt miljø

– I Stryn er det få statlege bedrifter, fortel Henny Staalnacke. Skal ein bu på små stadar må ein skapa noko sjølv. Når fleire kreative sjeler søkjer saman, utfyller dei kvarande og spelar på kompetansen til kvarandre meir enn å konkurrera, understrekar ho.

Henny meiner ungdommen i Stryn vert inspirerte av gutane i Moods.

Moods of Norway er ikkje aleine om å produsera klede som er kjende utover kommune- og landegrensene. Medan Moods lanserte merket for fire år sidan har Riccovero, med base i Olden, røter langt tilbake i tid. Skogstad held til i same kommune.

Direktoratet for forvaltning og IKT og Språkrådet lanserer no ein ny nettstad for å stimulere til eit betre og enklare språk i det offentlege.

Statsråd Heidi Grande Røys i Fornyings- og administrasjonsdepartementet (FAD) har sendt eit brev til kollegaene sine i regjeringa og oppfordra dei til å syte for eit  klart og forståeleg språk i eige departement og i eigen sektor.

Ho peiker på at departementa, som er øvst i byråkratiet, skal vere eit føredøme når det gjeld språk. Klart språk i det offentlege tryggjer demokratiet og styrkjer tilliten til staten, skriv statsråden i brevet.

Ho viser til nettstaden http://www.klarspråk.no/. Her kan statstilsette finne gode hjelpemiddel i språkarbeidet. Nettstaden er laga av Difi og Språkrådet, som samarbeider om prosjektet «Klart språk i staten», skriv Språkrådet på sine nettsider.

Les meir om den nye nettstaden hjå Språkrådet.

Ordførar i Stryn, Nils P. Støyva, stiller friskt i rosa skjorte og dressjakke frå Moods of Norway. Det er tydeleg at bygda er stolt av kva som vert skapt i kommunen.

– I Stryn er me gode på design og produksjon, seier Henny Staalnacke. Variasjonen og mangfaldet er stort.

Henny Staalnacke er vaksen opp i møbelproduksjonsmiljø i Stryn, og ho har drive med design og produksjon av Henny dåpskjolar sidan midten av nittitalet. Det vert travle dagar når ein innimellom skal promotera og tilretteleggja motevisningar av dei største innan design og produksjon i Stryn.

– Det er ein ganske stor variasjon og eit stort mangfald i design, understrekar Staalnacke. Ho er mor til ein av klesdesignarane, Simen Staalnacke i Moods of Norway, som nyleg har opna utsal i Hollywood i Los Angeles og Trondheim. I tillegg har dei eigne butikkar i Oslo, Bergen, Island, Tokyo og i Flø i Ulsteinvik.

Formidlar kulturhistorie
Moods of Norway designar og produserer klede for folk flest. Dei same kleda ein ser på catwalken kan ein få kjøpt i butikken i Stryn eller i Los Angeles. Dette er klede som passar både unge og eldre, alt etter smak.

– Formidling av historie og kulturhistorie gjennom design ligg i botn i designet av dåpskjolar, fortel Henny Staalnacke. Det er og eit viktig grep for uttrykket til Moods.

På Moods of Norway sine heimesider står det at ”hovudmålet for designgjengen er å laga glade klede for glade folk i heile verda, i tillegg til å gjera bestemor glad”.
I kleskolleksjonane til Moods får ein innblikk i både Stabbur og Ole Bull. I tillegg vert besteforeldre, mødre og tanter nytta som objekt på prislappar og merkelappar.

– Visste du til dømes at sprayboksen er norsk, spør Henny, og legg til at dei fyrste plagga til designteamet vart laga på hennar symaskin.

Stolt og imponert
Med sitt gjenkjennelege og leikande originale uttrykk set klesdesignarane med røter i Stryn, sitt preg på bygda. Ungdommen er særs stolte over kva gutane i klesbedrifta Moods har fått til. Hilde Drageset (20), Hilde Nordnes (20) og Kenneth Håvik (20) er samde. Dei har alle jobba i Moods-butikken i Stryn.

– Sjølv om ein kjem frå ein liten plass kan ein gjera det stort, seier Drageset.

– Eg er stolt og imponert over at designgutane, som har base i Stryn, får det så bra til både nasjonalt og internasjonalt, seier Kenneth Håvik. 

Kreativt miljø
– I Stryn er det få statlege bedrifter, fortel Henny Staalnacke. Skal ein bu på små stadar må ein skapa noko sjølv. Når fleire kreative sjeler søkjer saman, utfyller dei kvarande og spelar på kompetansen til kvarandre meir enn å konkurrera, understrekar ho.

Henny meiner ungdommen i Stryn vert inspirerte av gutane i Moods.

Moods of Norway er ikkje aleine om å produsera klede som er kjende utover kommune- og landegrensene. Medan Moods lanserte merket for fire år sidan har Riccovero, med base i Olden, røter langt tilbake i tid. Skogstad held til i same kommune.

Frå april i år har Tonning barnehage i Stryn hatt eiga avdeling på buss.

Då behovet for fleire barnehageplassar ved barnehagen melde seg, investerte Stryn kommune i eigen barnehagebuss for å koma auken i møte.

– Det er billegare for kommunen å kjøpa ein barnehagebuss enn å byggja ein ny avdeling, seier styrar i Tonningen barnehage, Eva Sefland. Ein slepp å kjøpa tomt og venta på sakshandsaming. Bussen som Tonningen barnehage tok i bruk i april i år, kosta kommunen 2.5 millionar kroner. I bussen har borna eige kjøken, tørkeskap, garderobe og gode sikra seter å sitja i. I tillegg har dei med seg alt dei treng anten det er redningsvestar eller regnklede. Mobilavdelinga har brakker, innreia til base der dei kan opphalda seg før dei reiser med bussen og til dei vert henta etter endt buss- og barnehagedag.

Ordførar i Stryn, Nils P. Støyva, understrekar at barnehagebussen ikkje skal erstatta vanlege barnehageavdelingar, men vera eit godt alternativ.

– Den nye bussen gjev oss nye høve til å koma oss ut av sentrumskjernen og til skogsområda, fortel barnehagestyrar Sefland.

I dag er det fire- og femåringar som vert prioriterte på den mobile avdelinga.

– Det kan fort bli ei utfordring å finna på nye spennande ting for born som har gått i barnehagen sidan dei var eitt år, seier Sefland. Nå har me høve til å koma oss der me vil når me vil.

I tillegg til fire- og femåringane får borna på dei andre avdelingane nytta bussen når den er ledig.

Svensk idé

Ideen til barnehagebussen kjem frå svenske Solveig Sunnebo.

– Som eigar av fleire svenske private barnehagar ynskte ho å finne noko som kunne tenna gløden i augene til pedagogane, fortel Sefland. Sunnebo vart inspirert av bussbruk i Danmark, men ville få laga ein buss som oppfølgde skandinaviske krav, og som var meir komfortabel for barnehageborn.

I Noreg samarbeida Sunnebo med Vest Buss Industri i Stryn om å få utvikla ein buss med alle fasilitetar for ei barnehageavdeling.

Tonning barnehage i Stryn fekk tilbod om å vera med i denne prosessen, og barnehagen stilte med forsøksborn til bussen, fortel styrar Eva Sefland. Her fekk borna ta del i heile prosessen frå skisser til ferdig produkt.

Stimulerer språket

Barnehagebussen gjer at borna når lett ut til nye miljø. Ved hjelp av bussen får borna nytta seg av mange natur- og friluftsområde i kommunen og borna kan reisa på besøk til andre barnehagar, bedrifter, og få ta del i gardsbesøk og kulturaktivitetar.

Sefland meiner den mobile barnehagen også er god for språkopplæringa til borna.

– Får borna sjå og ta på ein frosk når dei er ute i naturen er det mykje større sjans for at dei hugsar ordet, enn om dei berre høyrer det, seier ho. Ikkje minst er språktreninga veldig bra for dei  minoritetsspråklege borna i Tonning barnehage, som tel rundt 20 prosent av barnehageborna.

– Her vert ein ”tvinga” til å prata, og det er ikkje så lett å skli gjennom dagen usett. Målet er at minoritetsspråklege barn i barnehagen skal ha 5 av dei 22 plassene i bussen, avsluttar Sefland.

Frå april i år har Tonning barnehage i Stryn hatt eiga avdeling på buss.

Då behovet for fleire barnehageplassar ved barnehagen melde seg, investerte Stryn kommune i eigen barnehagebuss for å koma auken i møte.

– Det er billegare for kommunen å kjøpa ein barnehagebuss enn å byggja ein ny avdeling, seier styrar i Tonningen barnehage, Eva Sefland. Ein slepp å kjøpa tomt og venta på sakshandsaming. Bussen som Tonningen barnehage tok i bruk i april i år, kosta kommunen 2.5 millionar kroner. I bussen har borna eige kjøken, tørkeskap, garderobe og gode sikra seter å sitja i. I tillegg har dei med seg alt dei treng anten det er redningsvestar eller regnklede. Mobilavdelinga har brakker, innreia til base der dei kan opphalda seg før dei reiser med bussen og til dei vert henta etter endt buss- og barnehagedag.

Ordførar i Stryn, Nils P. Støyva, understrekar at barnehagebussen ikkje skal erstatta vanlege barnehageavdelingar, men vera eit godt alternativ.

– Den nye bussen gjev oss nye høve til å koma oss ut av sentrumskjernen og til skogsområda, fortel barnehagestyrar Sefland.

I dag er det fire- og femåringar som vert prioriterte på den mobile avdelinga.

– Det kan fort bli ei utfordring å finna på nye spennande ting for born som har gått i barnehagen sidan dei var eitt år, seier Sefland. Nå har me høve til å koma oss der me vil når me vil.

I tillegg til fire- og femåringane får borna på dei andre avdelingane nytta bussen når den er ledig.

Svensk idé
Ideen til barnehagebussen kjem frå svenske Solveig Sunnebo.

– Som eigar av fleire svenske private barnehagar ynskte ho å finne noko som kunne tenna gløden i augene til pedagogane, fortel Sefland. Sunnebo vart inspirert av bussbruk i Danmark, men ville få laga ein buss som oppfølgde skandinaviske krav, og som var meir komfortabel for barnehageborn.

I Noreg samarbeida Sunnebo med Vest Buss Industri i Stryn om å få utvikla ein buss med alle fasilitetar for ei barnehageavdeling.

Tonning barnehage i Stryn fekk tilbod om å vera med i denne prosessen, og barnehagen stilte med forsøksborn til bussen, fortel styrar Eva Sefland. Her fekk borna ta del i heile prosessen frå skisser til ferdig produkt.

Stimulerer språket
Barnehagebussen gjer at borna når lett ut til nye miljø. Ved hjelp av bussen får borna nytta seg av mange natur- og friluftsområde i kommunen og borna kan reisa på besøk til andre barnehagar, bedrifter, og få ta del i gardsbesøk og kulturaktivitetar.

Sefland meiner den mobile barnehagen også er god for språkopplæringa til borna.

– Får borna sjå og ta på ein frosk når dei er ute i naturen er det mykje større sjans for at dei hugsar ordet, enn om dei berre høyrer det, seier ho. Ikkje minst er språktreninga veldig bra for dei  minoritetsspråklege borna i Tonning barnehage, som tel rundt 20 prosent av barnehageborna.

– Her vert ein ”tvinga” til å prata, og det er ikkje så lett å skli gjennom dagen usett. Målet er at minoritetsspråklege barn i barnehagen skal ha 5 av dei 22 plassene i bussen, avsluttar Sefland.

Dirketør Sylfest Lomheim i Språkrådet har fått målprisen av Luster Mållag.

I grunngjevinga som leiaren i Luster Mållag, Oddmund L. Hoel las opp, heiter det:

– Sylfest Lomheim er ei markert og velkjend røyst i kultur-Noreg. Sidan 2003 har han hatt den viktigaste språkstillinga i landet, som direktør for det opprusta Språkrådet. Frå denne posisjonen har han vore med og lagt grunnen for ein offentleg språkpolitikk som i sterkare grad tek situasjonen til nynorsk på alvor.

Luster Mållag legg også vekt på at Lomheim alltid har vore ein god ambassadør for sognamålet, heimbygda Hafslo og Luster.