Heim Innspel Liten, mindre, minst – og så fleksible!

Liten, mindre, minst – og så fleksible!

Kor liten kan ein kommune bli, eller kor stor bør ein kommune vere:

– for å yte innbyggjarane gode og lovpålagte tenester?

– for å vere synleg og med i samfunnsdebatten i kampen om merksemd og ordningar som sikrar framtidig handlingsrom og livskraft?

Krav til storleik – eller ikkje?

Setesdal regionråd er landets minste regionråd. Vi har gleda av å sørve og foreine 1 liten og 3 bitte små kommunar målt i folketal – men 3 store og 1 liten målt i kraftkroner. Vi er i tillegg rike på naturarv og arealressursar. Kommunane finn saman i interkommunalt samarbeid om tenesteproduksjon og sikring av kompetansemiljø. Dei nyttar regionrådet som felles talerøyr t.d. i møtet med NAV og samhandlingsreforma, og til utvikling av nye kompetansemiljø og interkommunalt samarbeid. Regionrådet er ikkje eit verkty for eller imot kommune-samanslåing, men ein måte å handtere notida på. Regionrådet er vår måte å få til mest mogleg rasjonell oppgåveløysing på.

Komparative føremoner – by og distrikt!

Vi i Setesdal høyrer naturleg til i og ønskjer å vere ein ressurs for landsdelen vår – og vi er det. Regionen vår utgjer indrefileten av Agder, uavhengig av dragingane om fylkesgrenser som også rir Sørlandet for tida. Gjennom naturressursane og rekreasjons- og ferieareala som vi stiller til disposisjon, kjenner vi oss som eit aktivum og ein del av fellesskapen med kysten og byane våre. Og vi nyt og godt av at næringsliv og vekst pregar kysten og byane på Sørlandet.

Utviding av omgrepet berekraft – utvikling av differensiert politikk for å få heilskap!

Både Aust-Agder fylkeskommune og Fylkesmannen i Aust-Agder skal har ros for at dei i praksis har syn for distrikta og utfordringane som dei har. Dette vert det mellom anna arbeidd med i den felles regionplanen Agder 2020. Om ein hever blikket til landsdels- og nasjonalnivået, presser eit spørsmål seg fram: Er det tid for å tenkje gjennom kva for distrikts- og regionpolitikk vi ikkje har for baklandet bak vekstsentra og storbyane?

Utfordringsbiletet er mykje det same om du set passarspissen i Haukeli og rissar ein sirkel i beltet innfor dagpendlaromlandet til byane, eller om du ser fylka eitt og eitt – Telemark, Agder, Rogaland , Hordaland osb. Vi har det til felles at det er krevjande for det såkalla baklandet å ta del i veksten.

Regionomgrep – eit ikkje-nivå i forvaltinga, men ein handterleg storleik framover?

Regionnivået er kan hende ein handterleg storleik i høve samordning, men per i dag er det ikkje eit forvaltingsnivå for anna enn tilfeldig dialog med styresmaktene. I ymse europeiske land er det tale om autonome regionar. Er dette noko ein kunne ta opp i eit ordskifte her, og som kunne gje nye perspektiv og strategiar? Distrikta er gjerne berarane av miljøfaktorar som sikrar økologiske berekraft som omgrep for omlandet sitt. Er det tid for ei regionutvikling som omfattar parametrar som sosial, kulturell og økonomisk berekraft, og som gjev utviklingsstrategiar for å sikre denne heilskapen? Eg trur det. Og eg ønskjer meg meiningsytringar som kan føre tankespinnet vidare, dessutan politikarar som vil forme ny politikk innafor regionutvikling med eit blikk på sjølve regionformatet!

Politikken må underbyggje og sikre vekstkraft kring byane, men òg utvikle distrikta og skape meir vekselverknad av verdistraumane for eit større omland. Vi treng eit eksperimentarium for ny regiontenking! Og vi treng handling for å snu straumen. Kvifor går ikkje styresmaktene føre med aktive grep; flytter ut attraktive kompetansemiljø og etatar, eller legg forskingsnoder ut til relevante vekstpunkt eller regionsenter for å styrkje strukturane og snu utviklinga? Vi venter på handling, men det vi får, er sentralisering av etat etter etat! Og det går langt utover ein byråkrat si fatteevne at dette er ein ønskt politikk.

Kan hende er det ein ny by- og landpolitikk for dei utvida bu- og arbeidsregionane eg etterspør? Eller gjerne ein landsdelspolitikk som svarar til særdraga og potensiala, som grip tak i ulikskapen og fremjar heilskapen?

I mellomtida held vi fram med å leve gode liv her i Rural-Noreg òg!

Vi fyller dagane med generalistoppgåver og kreative måtar å tilby spisskompetanse og spesialisttenester på – og vi møter mangfaldet av utfordringar med friskt mot!

Signe Sollien Haugå er dagleg leiar i Setesdal regionråd.

Førre artikkelTravel dame
Neste artikkelOrda har fått nytt innhald

NYNORSK INSPIRASJON

Tilbyr digitalt språkkurs for kommunetilsette

Øygarden kommune har utarbeidd eit digitalt språkkurs som handlar om grunnleggjande nynorsk grammatikk og oppgåver undervegs. Kurset er lagt inn i KS Læring. Deltakarane vert...

Klar med nynorskkurs for lærarar

Kurset er laga for at lærarar som skal bruka nynorsk og undervisa i nynorsk skal bli trygge nynorskbrukarar. På oppdrag frå Bergen kommune har Nynorskkommunane...

Kurstilbod for skular og barnehagar

Arbeidet for å styrkja språkopplæringa i det offentlege er ei prioritert oppgåve for Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK). Kursa våre blir administrerte og gjennomførte av Fretland...

Språklova: Dette er dei viktige paragrafane for nynorskkommunane

Frå og med 1. januar 2022 er nynorsk og bokmål formelt jamstilte og likeverdige språk på alle samfunnsområde. Formålet med lova er...

Har kommunen din levert høyringssvar om ny opplæringslov?

Arbeidet med ny opplæringslov er svært viktig for nynorskelevane og nynorskkommunane. LNK oppmodar alle medlemskommunane sine om å setja tydelege krav til...

Nytt samarbeid skal styrka nynorsken i barnehagane

Pirion og Sunnfjord kulturskule har laga til ei digital kursrekkje som skal hjelpa til med å styrkja nynorskarbeidet i barnehagane.

MEST LESE

No kan du nominera årets nynorskkommune 2024

Kultur- og likestillingsdepartementet skal dela ut prisen «Årets nynorskkommune» 2024. Prisen, som er på 200 000 kroner, går til ein kommune eller fylkeskommune som...

Mange universitet oppfyller ikkje krava i språklova

Universitetet i Oslo, NTNU og Nord universitet er blant universiteta som ikkje oppfyller krava i språklova ifølgje Språkrådet. I 2023 var det berre nokre få...

Landstinget skal arrangerast i verdas største nynorskkommune

Landssamanslutninga av nynorskkommunar, LNK, har avgjort at landstinget i 2025 skal arrangerast i Øygarden kommune. Øygarden kommune vest for Bergen er med sine kring 40.000...

Stortingsvalet må bli eit språkval

Når dei politiske partia no meislar ut politikken dei skal gå til val på må dei hugse på nynorsken. Det må bli like lett å...