For dei rundt 7 millionar katalanarane i og rundt Barcelona er det særleg to ting som skapar identitet: det katalanske språket og fotballklubben FC Barcelona.
Det språket folk gjerne kjenner som spansk, går i Spania under namnet kastiljansk. Dette er det einaste språket som blir brukt og forstått i heile Spania, men fleire regionar i landet har i tillegg sine eigne offisielle språk. Størst av desse er katalansk, som er offisielt språk i Catalonia og på øygruppa Balearane. Språket står veldig sterkt blant katalanarane. Dei fleste snakkar katalansk rundt middagsbordet, sjølv om alle også kan kastiljansk.
Kamp mot Madrid
Førsteamanuensis i spansk ved Noregs Handelshøgskole, Johannes Nymark, fortel at språket er ein viktig del av kampen mellom dei to tyngdepunkta i Spania.
– Madrid er det politiske maktsentret i Spania, medan Barcelona utgjer det økonomiske og industrielle maktsentret. Heilt sidan slutten av 1800-talet har dei to tyngdepunkta stride mot kvarandre. I Franco-tida frå 1939 til 1975 var kastiljansk det einaste språket som var lovleg å bruke, men katalanarane peika alt på slutten av 60-talet ut språket og fotballklubben FC Barcelona som dei viktigaste symbola i kampen mot Madrid, fortel Nymark.
Dette forklarar også noko av kjenslene som pregar «El Clásico», som oppgjera mellom FC Barcelona og Real Madrid blir kalla.
– I FC Barcelona må du vere katalanar for å vere valbar til styret, og tidlegare klubbpresident Joan Laporta starta eit eige parti som kjempar for katalansk lausriving frå Spania etter at han gjekk av i fotballklubben, seier Nymark.
Medvitne politikarar
Det er fleire grunnar til at språket står så sterkt blant katalanarane. Johannes Nymark peikar mellom anna på medvitne politikarar.
– I Catalonia er det lokale parti som styrer. Dei nasjonale partia, som sosialdemokratiske PSOE og konservative PP, har ikkje fått same fotfestet som elles i landet. Dei lokale partia er veldig nøye på at katalansk skal vere offisielt språk. Regionen har også eit sterkt næringsliv og mange arbeidsplassar. Mange har frykta at arbeidsinnvandringa, mellom anna frå Nord-Afrika, skulle føre til at språket blei svekka, men det syner seg at innvandrarane lærer seg katalansk. Tilflyttarar frå andre delar av Spania utgjer nok eit større trugsmål mot språket, meiner Nymark.
Også i andre regionar syner det seg at språket ikkje blir svekka av sterkt næringsliv og stor tilflytting.
– Baskarland opplever mykje av det same, men det baskiske språket står også sterkt. I Galicia, som er meir avhengig av primærnæringar, er det færre arbeidsplassar og lite tilflytting. Det galisiske språket er likevel på vikande front. Folk skjønar at det er viktigare å kunne kastiljansk om dei må flytte bort for å finne seg arbeid, seier Nymark.
Ikkje maktspråk
Johannes Nymark meiner det er fleire årsaker til at nynorsk ikkje oppnår same posisjonen som katalansk og andre regionale spanske språk.
– Brukarane av katalansk er samla i eit avgrensa geografisk område. Det er også rike og sterke krefter som står bak utbreiinga av språket, og det er offisielt språk i massemedia. Det manglar nynorsken. Nynorsk står relativt sterkt innan litteraturen, men er til dømes fråverande i dei store avisene. Nynorsk blir meir kulturspråk enn maktspråk, seier Nymark.
