Heim Nyhende Pondus legg om til dialekt

Pondus legg om til dialekt

I sommar kjem Pondus-utgåvene som forlaget meiner hadde fått Ivar Aasen til å spinne i grava av glede. Blant fleire dialektar møter ein Pondus mellom anna som bergensar, Beate snakkar romsdaling og Jokke ålesundar.

Forlaget har nemleg klekt ut ideen om å sleppe same Pondus-album i fire ulike variantar, med minst fem dialektar i kvart blad.

Blada kjem måndag, eitt på Sør- og Austlandet, eitt på Sør- og Vestlandet, eitt i Midt-Noreg og eitt i nord. Sjølv hevdar Egmont frimodig at dei fire albumversjonane «hadde fått Ivar Aasen til å spinne i grava av glede».

Fornøgd Pondus-far

Pondus-far Frode Øverli er fornøgd med at serieavkommet hans no har vorte fleirdialektisk.

– Eg veit det er gjort før med hell, med ein annan serie, så det er artig å prøve.

Men han innrømmer at det samtidig er litt snodig.

Klikk på bildet for å få opp stripa i større versjon.

pondus liten

– Det er rart å sjå det fordi det ikkje er eg som har stått for omsetjinga.

Karakterane verkar annleis, men samtidig til å kjenne att. Jokke er Jokke uansett dialekt, fastslår Øverli til NTB.

Når han skriv tekstane til «Pondus», tar Øverli utgangspunkt i sitt eige språk og uttrykk.

– Ungane mine, som er tenåringar, har ein heilt annan sjargong enn eg. Men figurane i serien er sette i språket sitt, det ville vore rart om Pondus brukte dei siste uttrykka frå gata. Det måtte i så fall vere Påsan, sjølv om eg har gjort det i liten grad hittil, medgir Øverli – og blir litt ettertenksam.

Kva for eitt av dei fire målføra i «Pondus på din dialekt» har han sjølv har størst sans for?

– Det må vere nordnorsk, som eg alltid har hatt sansen for. Det smell godt i veggene når dei drar på!

– Eit hakk lenger

Språkforskaren Øystein A. Vangsnes har vore sjef for omsetjinga av Pondus til dialekt. Vangsnes er ein sogning som jobbar ved Universitetet i Tromsø, og som i si tid fekk ei brå oppvakning då familien flytta til Lillestrøm.

Han har sjølv sytt for den vest- og nordnorske utgåva av «Pondus», medan han sette vekk den midtnorske og austnorske utgåva til to kollegaer.

– Det at det blir gitt ut eit Pondus-album i fire dialektversjonar er eit tydeleg bevis på at vi nordmenn verdset dialektmangfaldet vårt, skriv Vangsnes i heftet.

Teksten i boblene er skriven svært lydnært, blant anna har han kutta ut alle stumme konsonantar, slik folk flest gjerne dels gjer når dei skriv dialekt.

– Vi har drege det enda eit hakk lenger, seier Vangsnes til NTB og fastslår at «omsetjarjobben» var for morosam til å seie nei til. Sjølv om han eigentleg strir ein smule mot kjepphesten hans om at dialektbruk ikkje er einstydig med humor, slik det lett blir.

– Dette er berre humor, men det får gå for denne gongen! ler han.

– Kurant og slangaktig

Språkforskaren karakteriserer språket til Pondus sjølv som «heilt kurant» og «slangaktig»:

– Han er bartender på ein fotballpub, og det inneber både litt på kanten-humor og nokre grove uttrykk. Nokre gonger måtte eg spørje meg sjølv om uttrykket ville gå, andre gonger bytte eg også ut noko – for å finne fram til stadlege uttrykk. Eg er spent på reaksjonane, innrømmer Vangsnes, som i midtsideartikkelen sin blant anna peiker på forskjellar i ordforråd.

Dermed får Pondus-lesarane vite at bergensarane kallar kvinnebryst for «daiar», medan dei i Troms og Finnmark kan gå under namnet «deite», og i Sogn «tatta».

Og at der nordlendingane seier «hæstkuk», hadde austlendingar våga å seie «drittsekk» og på Sørlandet «dumming».

Dette snakkar dei

* Pondus snakkar tromsøværing, trondhjæmmer, bergensar eller gudbrandsdøl

* Beate snakkar sørhelgelending (Brønnøysund), romsdaling, kristiansandsdialekt eller arendalsmål

* Jokke snakkar ranværing, ålesundar, stavangersk eller østfolddialekt

(Kjelde: Språkforskar Vangsnes)

NYNORSK INSPIRASJON

Tilbyr digitalt språkkurs for kommunetilsette

Øygarden kommune har utarbeidd eit digitalt språkkurs som handlar om grunnleggjande nynorsk grammatikk og oppgåver undervegs. Kurset er lagt inn i KS Læring. Deltakarane vert...

Klar med nynorskkurs for lærarar

Kurset er laga for at lærarar som skal bruka nynorsk og undervisa i nynorsk skal bli trygge nynorskbrukarar. På oppdrag frå Bergen kommune har Nynorskkommunane...

Kurstilbod for skular og barnehagar

Arbeidet for å styrkja språkopplæringa i det offentlege er ei prioritert oppgåve for Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK). Kursa våre blir administrerte og gjennomførte av Fretland...

Språklova: Dette er dei viktige paragrafane for nynorskkommunane

Frå og med 1. januar 2022 er nynorsk og bokmål formelt jamstilte og likeverdige språk på alle samfunnsområde. Formålet med lova er...

Har kommunen din levert høyringssvar om ny opplæringslov?

Arbeidet med ny opplæringslov er svært viktig for nynorskelevane og nynorskkommunane. LNK oppmodar alle medlemskommunane sine om å setja tydelege krav til...

Nytt samarbeid skal styrka nynorsken i barnehagane

Pirion og Sunnfjord kulturskule har laga til ei digital kursrekkje som skal hjelpa til med å styrkja nynorskarbeidet i barnehagane.

MEST LESE

No kan du nominera årets nynorskkommune 2024

Kultur- og likestillingsdepartementet skal dela ut prisen «Årets nynorskkommune» 2024. Prisen, som er på 200 000 kroner, går til ein kommune eller fylkeskommune som...

Mange universitet oppfyller ikkje krava i språklova

Universitetet i Oslo, NTNU og Nord universitet er blant universiteta som ikkje oppfyller krava i språklova ifølgje Språkrådet. I 2023 var det berre nokre få...

Landstinget skal arrangerast i verdas største nynorskkommune

Landssamanslutninga av nynorskkommunar, LNK, har avgjort at landstinget i 2025 skal arrangerast i Øygarden kommune. Øygarden kommune vest for Bergen er med sine kring 40.000...

Stortingsvalet må bli eit språkval

Når dei politiske partia no meislar ut politikken dei skal gå til val på må dei hugse på nynorsken. Det må bli like lett å...