Heim Nyhende Sentralisering av kompetanse

Sentralisering av kompetanse

Seniorrådgjevar Helge Røed ved Agderforskning legg vekt på at ein sterk konsentrasjon av kunnskapsarbeidsplassar påverkar busetjingsmønsteret vårt.

– Den største delen av befolkningsveksten vår er konsentrert rundt den store Oslo-regionen. Det einaste området som kan matche den veksten, er Stor-Stavanger. Andre storbyregionar som Tromsø, Trondheim eller til dømes Kristiansand klarer ikkje det, men dei kan vere med og stabilisere busetjinga i regionen, slår Røed fast.

– Me har heilt klart ei ubalansert befolkningsutvikling.

Han meiner mykje av grunnen til den sterke konsentrasjonen er at kunnskapsnæringane og kompetansearbeidsplassane vert samla og sentralisert rundt Oslo-regionen.

– Det er ein stor arbeidsmarknad som tiltrekk seg ungdom med høg utdanning, og der begge ektefellane kan få attraktive jobbar, meiner han og viser til artikkelen Globalisering og omstilling, som tidlegare arbeids- og administrasjonsminister og professor i samfunnsøkonomi, Victor Norman og professor Karen Helene Ulltveit-Moe la fram i 2008. Her skildrar Norman og Ulltveit-Moe ein klyngjemekanisme der konsentrasjonen av kunnskapsbedrifter vil auke der den allereie er stor, med andre ord i Oslofjord-området. Dei hevdar vidare at dette kan føre til ei økonomisk kostbar og uheldig todeling av landet.

Store utfordringar

Helge Røed legg vekt på at denne konsentrasjonen ikkje minst gjeld helse og medisin, finansnæringa, forsking og høgare utdanning, kultur, media og internasjonale verksemder. Skal ein til dømes rekne med ein karriere innan media, må ein nesten til hovudstaden dersom ein ikkje vil vere bunden til ei avis eller ein tv-stasjon resten av tida i arbeidslivet.

– Det er bra at kommunal- og regionalminister Liv Signe Navarsete (Sp) vil vere med og bidra til ein diskusjon om korleis ein kan få til ei betre fordeling av kunnskapsbaserte arbeidsplassar.

Likevel forstår han at mange i det sentrale Oslo-området no er provoserte av utspela frå kommunal- og regionalministeren.

– Sjølv om det er her den sterkaste konsentrasjonen av kompetansearbeidsplassane er, er det også her ein har dei største levekårsutfordringane. Og det største sosiale skiljet mellom ulike bydelar. Oslo har ein stor jobb å gjere her, slår Helge Røed fast.

– Staten må ikkje bli oppfatta slik at dei utfordringane Oslo slit med, ikkje er viktige.

Vil ha tydeleg politikk

Ein parallell diskusjon om fordelinga av kunnskapsarbeidsplassane pågår no både i Danmark og i Storbritannia.

– Dette er ein tung trend det skal sterke motkrefter til for å klare å påverke. Ta finansnæringa til dømes, den er nesten utelukkande etablert i Oslo-området. Me treng ein tydelegare regionalpolitikk dersom ein skal oppnå noko. Tidlegare såg me ei sterkare desentralisering av ein del store og statlege verksemder. Det er det mindre av no, meiner Røed, som også legg vekt på at det no ser ut som at alt styret rundt desse flyttingane har roa seg.

Det er synd for Noreg dersom sysselsetjingsmoglegheitene for ungdom med høgare utdanning framleis vil bli konsentrerte rundt Oslo-området, påpeikar han.

– Kvifor trur du ikkje media fanga denne saka i særleg grad før Liv Signe Navarsete inviterte til Motmakt-møte i Oslo?

– Det er jo typisk for mediesituasjonen vår. Media i Oslo er ikkje riksmedia sjølv om dei gjerne vil framstå som det. Det er ingen av dei som har tatt den rolla skikkeleg, difor konsentrerer dei seg om det som skjer i Oslo-området.

NYNORSK INSPIRASJON

Kurstilbod for skular og barnehagar

Arbeidet for å styrkja språkopplæringa i det offentlege er ei prioritert oppgåve for Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK). Kursa våre blir administrerte og gjennomførte av Fretland...

Språklova: Dette er dei viktige paragrafane for nynorskkommunane

Frå og med 1. januar 2022 er nynorsk og bokmål formelt jamstilte og likeverdige språk på alle samfunnsområde. Formålet med lova er...

Har kommunen din levert høyringssvar om ny opplæringslov?

Arbeidet med ny opplæringslov er svært viktig for nynorskelevane og nynorskkommunane. LNK oppmodar alle medlemskommunane sine om å setja tydelege krav til...

Nytt samarbeid skal styrka nynorsken i barnehagane

Pirion og Sunnfjord kulturskule har laga til ei digital kursrekkje som skal hjelpa til med å styrkja nynorskarbeidet i barnehagane.

Seks fine julebøker på nynorsk

Mange skular og barnehagar bruker adventstida til høgtlesing kvar dag. Her får du tips til fleire gode bøker på nynorsk med god...

Vil gi utviklingsstøtte til fleire nynorske produksjonar i Den kulturelle skulesekken

Kulturtanken, Seanse, Høgskulen i Volda og fleire fylkeskommunar samarbeider om å få meir nynorsk i Den kulturelle skulesekken i ei heilt ny...

MEST LESE

Språkrådet og språkdirektør Åse Wetås meiner den nye læreplanen kan svekkje den samla norskkompetansen til elevane. Foto: Moment Studio/Språkrådet

Ny opplæringslov heng ikkje med i tida

Framlegget til ny opplæringslov stiller krav om at skriveprogram i skulen skal fungera like godt på nynorsk og bokmål. Men kvifor er det framleis...

Mellom appar og bærbare skjermar heve nynorsken mista sin heim

Kunnskapsdepartementet er asfalten nynorske løvetannbarn må sprenge seg gjennom. Alle norske elevar har lenge hatt rett til læremiddel på eige språk, men tida der eit...

Velkommen til landsting og 30-årsjubileum for LNK!

Me har gleda av å invitera dykk til landsting, årsmøte og 30-årsjubileum i Landssamanslutninga av nynorskkommunar. I år vert landstinget halde på Quality Sogndal...

– Den nye opplæringslova er ikkje god nok for nynorskelevane

Fredag 24. mars 2023 la Tonje Brenna fram forslag til ny opplæringslov. Norsk Målungdom synest det er fleire gode framlegg for nynorskelevane, men at...