Heim Nyhende Tomas Espedal avslo Riksmålsprisen

Tomas Espedal avslo Riksmålsprisen

Forfattar Tomas Espedal takka nei til Riksmålsprisen, fordi han ikkje ønskjer å stå på same lista som tidlegare prisvinnarar og fordi han ikkje er samd i språkpolitikken til Riksmålsforbundet.

Han vann Brageprisen 2011, Gyldendalprisen 2009 og Kritikerprisen 2009. Han har vore nominert til Nordisk Råds litteraturpris to gonger. Den første boka, «En vill flukt av parfymer», gav han ut i 1988, og sidan har det kome 10 utgjevingar frå hans forfattarpenn. Wikipedia kallar bøkene hans for «genrediffuse selvbiografiske og selvutleverende romaner ». Bøkene hans er gitt ut i ti land.

Sidan 1957 har Riksmålsprisen blitt delt ut til forfattarar som viser god språkleg meistring i riksmålet. Tomas Espedal er den første forfattaren som har takka nei til prisen.

– Då eg skulle skrive takketalen, forstod eg at eg ikkje klarte å seie takk. Dei første dagane etter at eg fekk beskjeden om at eg skulle få prisen, sette eg meg inn i kva Riksmålsforbundet står for og las tidsskriftet deira, «Ordet». Det var ingenting der eg kunne identifisere meg med. Ingenting, seier Espedal til Bergens Tidende.

Han fortel vidare til BT at Riksmålsforbundet si tenking rundt språk og rettskriving er framand for han.

– Dei set opp strenge reglar for korleis språket skal vere og ikkje vere. Ein kan til dømes ikkje skrive dialekt.

Den andre årsaka til at han avslår prisen er dei tidlegare prisvinnarane.

– Lista over prisvinnarane er ei skjøn foreining av antroposofar og forfattarar som står meg veldig fjernt. Ingen forfattarar står fjernare for meg enn André Bjerke og Jens Bjørneboe. Ein må kunne identifisere seg med andre som har mottatt prisen. Eg hadde ikkje lyst til å stå på den lista, seier han.

Juryformann og professor Finn-Erik Vinje er overraska over avslaget frå Espedal og synest det er beklageleg og keisamt.

– Tomas Espedal er ein verdig vinnar som er sikker i så språklege behandling. Men han er ein viljesterk mann og i sin fulle rett, uttaler han til BT.

Espedal seier til BT at avslaget handlar om identitet og kva han alltid har kjempa for.

– I generasjonar har vi i min familie identifisert oss med arbeidarkulturen. Dei gongene eg har støtt på riksmålet, har det vore i møte med næringslivsfolk og advokatar, og då har det vore ubehageleg for meg. Riksmålet har opphav i makten.

Han svarer nei på at avslaget hans har med språkpolitikk å gjere.

– Det er reint personleg. Heile den samtidslitteraturen eg liker, forsvinn om ein skal følgje Riksmålsforbundet si norm. Ta til dømes Øyvind Rimbereids «Jimmen» og Erlend O. Nødtvedts «Bergens beskrivelse». Begge brukar dialekt. Språk er opprør mot reglar. Det er det ufordragelege ved dette: Riksmålsforbundet si språkforståing er noko eg har motarbeida heile mitt liv. Eg er glad i språket med eit heilt motsett utgangspunkt enn det dei har, slår Espedal fast.

Tomas Espedal er fødd i Bergen i 1961. Han er utdanna ved Universitetet i Bergen og har gitt ut både romanar og kortprosasamlingar.

NYNORSK INSPIRASJON

Tilbyr digitalt språkkurs for kommunetilsette

Øygarden kommune har utarbeidd eit digitalt språkkurs som handlar om grunnleggjande nynorsk grammatikk og oppgåver undervegs. Kurset er lagt inn i KS Læring. Deltakarane vert...

Klar med nynorskkurs for lærarar

Kurset er laga for at lærarar som skal bruka nynorsk og undervisa i nynorsk skal bli trygge nynorskbrukarar. På oppdrag frå Bergen kommune har Nynorskkommunane...

Kurstilbod for skular og barnehagar

Arbeidet for å styrkja språkopplæringa i det offentlege er ei prioritert oppgåve for Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK). Kursa våre blir administrerte og gjennomførte av Fretland...

Språklova: Dette er dei viktige paragrafane for nynorskkommunane

Frå og med 1. januar 2022 er nynorsk og bokmål formelt jamstilte og likeverdige språk på alle samfunnsområde. Formålet med lova er...

Har kommunen din levert høyringssvar om ny opplæringslov?

Arbeidet med ny opplæringslov er svært viktig for nynorskelevane og nynorskkommunane. LNK oppmodar alle medlemskommunane sine om å setja tydelege krav til...

Nytt samarbeid skal styrka nynorsken i barnehagane

Pirion og Sunnfjord kulturskule har laga til ei digital kursrekkje som skal hjelpa til med å styrkja nynorskarbeidet i barnehagane.

MEST LESE

Jubel for 16 000 medlemer i Mållaget

Medlemsauken i Mållaget held fram, og 12. desember nådde Noregs Mållag 16 000 medlemer for fyrste gong sidan 1985. – Medlemer er sjølve grunnlaget for ein...

Nynorsken held stand – fleire lyspunkt enn utfordringar

I 2023 hadde Noreg 72 498 nynorskelevar i skulen, ein nedgang på rundt 9000 samanlikna med 1993 då talet var 81 668. Samstundes har bokmålselevar...

Gledeleg med viktig nynorskstøtte frå SV

SV vil prioritera fire millionar til nynorske læremiddel for vaksne innvandrarar og éin million i støtte til Noregs Mållag. – Det svært gledeleg at SV...

Leselyst, formidling, skule og bibliotek på Falturiltuseminaret

Falturiltu-seminaret samlar forfattarar, forlagsfolk, fagfolk, forskarar, studentar, lærarar, bibliotekarar og andre som jobbar med formidling av nynorsk barne- og ungdomslitteratur. Meld deg på no! Torsdag 7.11...