Heim Innspel Doke, dykk, de – eller alle?

Doke, dykk, de – eller alle?


I slutten av februar leidde eg eit seminar der me drøfte tilrådinga frå nemnda som har laga framlegg til ny nynorsknorm. «Alle» var der: departementet, Mållaget, Det Norske Teatret, Målungdommen, engasjerte privatpersonar, kjende forfattarar og ivrige Språkråd-tilsette. Noko var som før: To-tre ungdommar tykte lite om tilrådinga, særleg framlegget om at i-målet (soli og husi) skal takast bort. Dei ville ha den klassiske, gamle nynorsken attende, og erta på seg Edvard Hoem, som med stor kraft og patos hevda at dei ikkje har følgt med i tida. Andre, frå den austnorske sida, beklaga at nemnda tek bort kløyvd infinitiv, og at ord som annen, noe, drømme og kjøre no er på veg ut av norma.

Men det uvanlege på møtet var at nemnda fekk mykje skryt, og at dei fleste meinte endringsframlegga var fornuftige og ville tena oss som brukar nynorsk. Slik godlyd er uvanleg når målfolk diskuterer norma, og ber bod om at det blir lite ufred når den nye rettskrivinga kjem. Det er gledeleg.

Kva går så framlegga ut på? For det fyrste forsvinn sideformer som prinsipp. Somme av dei blir no del av norma, andre forsvinn. Nemnda legg stor vekt på at den vanlege nynorskskrivaren ikkje skal måtta endra noko særleg på forma si. (Eg må slutta å skriva fremmend, og heller velja framand, det er lite dramatisk. Ja, og så må det bli harv og plomme, ikkje horv og plome lenger.) Så kuttar nemnda mange lite brukte former på begge sider i norma, slik som dei eg nemnde ovanfor. Skule og mykje blir eineformer, medan bokmålsbrukarane får eineretten til skole og mye. Er du i tvil om y eller ø, kan du heretter nokså trygt velja fritt. Nemnda foreslår også valfri j i verb som leggje/legge og søkje/søke og svake hokjønnsord som bryggje/brygge og enkje/enke. Og du kan framleis velja mellom a- og e-infinitiv (høyra/høyre) og mellom me/vi.

Det var mykje vellæte og ein roleg dag for ordstyraren, altså, og mest alle var einige om éi sak: Framlegget om å gje høve til å byta ut de – dykk med dykk – dykk (Dykk må samla dykk om aksjonen) var ein dårleg ide. Somme meinte ein i tilfelle burde innføra doke – doke, men eg tvilar på om den forma vinn fram. Her trur eg ikkje det blir endringar.

Så får me venta på den endelege tilrådinga frå nemnda, og på kva det kongelege departementet bestemmer til slutt. Det er makta som rår, her òg.

Jan Olav Fretland

Førre artikkelOnce in a blue moon
Neste artikkelSame gamle visa

NYNORSK INSPIRASJON

Tilbyr digitalt språkkurs for kommunetilsette

Øygarden kommune har utarbeidd eit digitalt språkkurs som handlar om grunnleggjande nynorsk grammatikk og oppgåver undervegs. Kurset er lagt inn i KS Læring. Deltakarane vert...

Klar med nynorskkurs for lærarar

Kurset er laga for at lærarar som skal bruka nynorsk og undervisa i nynorsk skal bli trygge nynorskbrukarar. På oppdrag frå Bergen kommune har Nynorskkommunane...

Kurstilbod for skular og barnehagar

Arbeidet for å styrkja språkopplæringa i det offentlege er ei prioritert oppgåve for Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK). Kursa våre blir administrerte og gjennomførte av Fretland...

Språklova: Dette er dei viktige paragrafane for nynorskkommunane

Frå og med 1. januar 2022 er nynorsk og bokmål formelt jamstilte og likeverdige språk på alle samfunnsområde. Formålet med lova er...

Har kommunen din levert høyringssvar om ny opplæringslov?

Arbeidet med ny opplæringslov er svært viktig for nynorskelevane og nynorskkommunane. LNK oppmodar alle medlemskommunane sine om å setja tydelege krav til...

Nytt samarbeid skal styrka nynorsken i barnehagane

Pirion og Sunnfjord kulturskule har laga til ei digital kursrekkje som skal hjelpa til med å styrkja nynorskarbeidet i barnehagane.

MEST LESE

Leselyst, formidling, skule og bibliotek på Falturiltuseminaret

Falturiltu-seminaret samlar forfattarar, forlagsfolk, fagfolk, forskarar, studentar, lærarar, bibliotekarar og andre som jobbar med formidling av nynorsk barne- og ungdomslitteratur. Meld deg på no! Torsdag 7.11...

Startar Nynorskstafetten i Nordhordland

I år er både LNK og Nynorsk kultursentrum med Noregs Mållag på Nynorskstafetten. Sidan 2013 har Norsk Målungdom og Noregs Mållag reist rundt i landet...

På høg tid å støtta læremiddel på nynorsk for vaksne innvandrarar

Å støtta opplæring i nynorsk for vaksne innvandrarar er både eit godt disktriktstiltak og eit godt integreringstiltak. Det er eit skrikande behov for læremiddel på...

Kvam herad er kåra til årets nynorskkommune 2024

Kvam herad vart i dag, måndag 21. oktober, kåra til årets nynorskkommune 2024. Kvam herad har fått prisen for: «sitt språklege medvit, for sin aktive...