Delar av norsk fiskeindustri er halvert sidan år 2000. Fallet vil halde fram, meiner forskar.

I fjor var det 10.400 sysselsette i fiskeindustrien. Det er 4.000 færre enn i 2002. Etter ein vekst i sysselsetjinga frå starten på 1990-talet, har pilene dei siste åra peika nedover. Mellom anna er filetindustrien meir enn halvert sidan år 2000, skriv forskning.no.

Frå 2000 gjekk talet på sysselsette fort ned, medan det har flata ut dei siste åra. Men forskar Bjørn Inge Bendiksen i Nofirma trur ikkje utflatinga vil vare.

– På kort sikt vil meir produksjon bli flytta til utlandet, og auken i oppdrettsnæringa og andre industriar vil ikkje vege opp for dette, seier han.

Produksjonen av oppdrettslaks og aure auka i fjor. Også sild og makrell auka, og det har aldri blitt produsert meir klippfisk i Noreg enn i fjor. Dette veg opp for noko av fallet i annan fiskeindustri.

Fiskeindustrien i Noreg er sterkt påverka av at lønnsnivået her til lands er høgare enn land vi konkurrerer med. (©NPK)

Noregs Mållag er ikkje nøgd med at den nye salmeboka har færre nynorske salmar enn før.

Tidlegare var 40 prosent av salmane i Norsk salmebok på nynorsk. I den nye utgåva er nynorskandelen nede i 35 prosent. Leiar i mållaget, Hege Myklebust, kallar nynorskkuttet for hårreisande og håplaust, ifølgje papiravisa Vårt Land.

Vest-Agder fylkeskommune ønskjer å innføre valfri sidemålsundervisning.

Fylkeskommunen skal no søke Utdanningsdirektoratet om eit treårig forsøksprosjekt der elevane blir gitt tilbod om valfri skriftleg sidemålsundervisning, melder NRK Sørlandet.

Prosjektet skal gjennomførast i regi av forskningsmiljø, stat og kommune, skule og elevar, og det skal leggjast til rette for at dei elevane som ønskjer sidemålsundervisning skal få eit fullgodt tilbod.

Utdanningsdirketoratet har tidlegare i år presisert at det ikkje vil bli gitt fleire løyve til fritak eller valfritt sidemål.

Så mange som 108 bygdebutikkar får utviklingstilskot gjennom Merkur-programmet for å sikre betre lønsemd og oppretthalde eit viktig tenestetilbod i eit område med lågt folketal.
Pengane kjem frå Kommunal- og regionaldepartementet, og er ei anerkjenning av kor viktig nærbutikken er for dei minste lokalsamfunna.

Målgruppa for dette tilskotet er dei butikkane som har særs mykje å seie for busetnaden og er naudsynte for at tenestetilbod vert oppretthalde i bygda.

Løyvinga i 2008 er på 5 millionar kroner og gjeld for daglegvarebutikkar i utkantstrok som har lang avstand til næraste innkjøpsalternativ og eit spinkelt kundegrunnlag.

Merkur-programmet er eit utviklingsprogram for bygdebutikkar, og er ein del av Kommunal- og regionaldepartementet si småsamfunnsatsing. (NPK)

Noregs Mållag er godt nøgd med at Utdanningsdirektoratet tilrår å gjeninnføre den tidlegare eksamensordninga i 10. klasse, heiter det i ei pressemelding.
Ordninga hadde to separate eksamensdagar for hovudmål og sidemål.

Det er viktig at elevane får god opplæring og evaluering i både hovudmålet og sidemålet. Ordninga med ein felles eksamensdag har fått kritikk frå lærarar, elevar og fagfolk, og det er gledeleg at Utdanningsdirektoratet har høyrt på denne kritikken. No oppmodar Noregs Mållag kunnskapsminister Bård Vegar Solhjell til å følgje Utdanningsdirektoratet.

– Med bakgrunn i det som er framlagt, er vi sikre på at både Kunnskapsdepartementet og Stortinget vil gå tilbake til eksamensordninga med to separate eksamensdagar, seier Håvard B. Øvregård, nestleiar i Noregs Mållag.

Vegforskar og økonom meiner dei positive verknadene av å byggja vegar i distrikta er sterkt overvurderte.

Samferdsleminister Liv Signe Navarsete (Sp) vil kanalisera fleire vegpengar til distrikta. Det er ikkje utan vidare lurt, åtvarar forskaren.

– Mykje av bakgrunnen for at Navarsete ønskjer å flytta pengebruken frå Austlandet til andre deler av landet, er at ho har ei førestelling om at veginvesteringar betyr veldig mykje for næringsutviklinga i distrikta. Men samanhengen mellom vegutbygging og regional utvikling er usikker, seier trafikkforskar og økonom ved Norsk institutt for by- og regionforsking (NIBR), Steinar Johansen, til Aftenposten.

Han viser til nordiske analysar som konkluderer med at vegutbygging i grisgrendte strøk i fleire tilfelle har ført til fråflytting.

Eit velkjent argument seier at nye vegar, bruer og tunnelar vil redusera transportkostnadene, og gjera eksportnæringar i distrikta meir konkurransedyktige. Forskaren peikar på at det ofte er snakk om marginale innsparingar, fordi transportkostnadene utgjer ein relativt liten del av dei totale produksjonskostnadene til bedriftene.

Men Navarsete blæs av reknestykket.

– Eg vel å lytta til næringslivet, dei som kjenner dette på kroppen. Møbelprodusenten på Sunnmøre og fiskeforhandlaren i Nord-Noreg seier noko anna. Forskaren er for meg irrelevant, seier samferdsleministeren. (©NPK)

Sidan 2003 har talet på kvinner i kommunestyra auka med 1,9 prosent. Til saman er det no 37,4 prosent kvinner i kommunestyra. Det er framleis for lite, meiner kommunalminister Åslaug Haga.

Tala går fram av ein oversikt frå likestillings– og diskrimineringsombodet. Kommunal– og regionalminister Åslaug Haga er glad for framgangen, men synest framleis det er for få kvinner lokalpolitikken.

– Eg er glad for at kvinnedelen i kommunestyra har auka, men eg er ikkje nøgd med at det berre er 37,4 prosent kvinnelege kommunestyrerepresentantar, seier kommunal– og regionalminister Åslaug Haga.

Ho vurderer no å setja i gang tiltak for å sikra at fleire kvinner blir i lokalpolitikken. Mellom anna vil ho greia ut om det bør innførast reglar for kor mange menn og kvinner det skal vera på listene ved lokalval.

– Eg har tidlegare sagt at eg vil vurdera om vi skal innføra krav til betre kjønnsmessig balanse på listeforlag ved lokalval. Eg vil no sjå om dette kan vera aktuelt for å få opp talet på kvinner endå meir, seier Haga. Ho understrekar at det er viktig at dei som skal fatta avgjerder på vegner av innbyggjarane i størst mogleg grad avspeglar gjennomsnittet blant folk både når det gjeld alder og kjønn.

Dei neste fire åra skal departementet bruka 20 millionar kroner for å få fleire kvinner til å bli aktive i lokalpolitikken. Alle kommunane i heile landet vart tidlegare i år inviterte til å koma med idear. Departementet har no plukka ut 22 kommunar som får støtte til å testa ut ulike tiltak som skal gjera det meir attraktivt for kvinner å engasjera seg politisk. Kommunane er spreidde over heile landet frå Alta i nord og sørover. (NPK)

Vestlandsrådet må ta tak i læreboksituasjonen og samordne innkjøpa av skulebøker, meiner fylkesvaraordførar i Sogn og Fjordane, Tor Bremer frå Ap.

Bremer seier små bestillingar frå kvar einskild skule monar for lite for forlaga, og han trur større tingingar vil gjere det interessant for forlaga å trykke nynorske skulebøker, melder NRK Sogn og Fjordane.

Etter å ha evaluert eksamen i norsk for ungdomsskulen, tilrår Utdanningsdirektoratet at ein går vekk frå ordninga med eksamen i nynorsk og bokmål på same dag.

Ordninga med eksamen på to målformer på ein dag har vore svært omstridt og omtalt, peiker direktoratet på i si utgreiing.

Kommunal- og regionalminister Magnhild Meltveit Kleppa (Sp) meiner vi må akseptere å ha både små og store kommunar i Noreg.
Kleppa var onsdag på besøk i Rogaland, der innbyggjarane i stor grad uttrykkjer skepsis til å slå saman kommunar. Skepsisen er størst i landkommunane, går det fram av ei undersøking som Sentio har gjort på oppdrag frå departementet.

Kommunalministeren meiner minst halvparten av innbyggjarane i aktuelle kommunar må ønskje samanslåing og at interkommunalt samarbeid er eit godt alternativ.

– I dag besøkjer eg Time kommune, som saman med Klepp, Hå og Gjesdal er mønsterverdige når det gjeld vilje og evne til å samarbeide der det er tenleg. Vi må akseptere å ha både små og store kommunar, sa Kleppa. (NPK)

Prislappen for å setje i stand alle kommunale bygningar her i landet er 142 milliardar kroner.
Det viser ein rapport som Multiconsult og PwC har gjort for interesseorganisasjonen til kommunane, KS.
Vedlikehaldsetterslepet er enormt, konstaterer rapporten.

– Det vil koste 142 milliardar kroner å få feilfrie bygg. Dersom ein godtek at bygga har mindre alvorlege feil, vil det koste 94 milliardar kroner over ein tiårsperiode, seier Olav Ulleren, administrerande direktør i KS, til Nationen.

Til saman 116 kommunar og elleve fylkeskommunar med til saman 10.000 bygningar har vore med i undersøkinga.
Ein tredel av bygningane i undersøkinga framstår i god eller tilfredsstillande stand. Like mange er delvis utilfredsstillande og må gjerast noko med. Den resterande tredelen er dårleg og har store tekniske manglar.

– Staten skal leggje rammevilkåra til rette, men det er kommunane sjølve som må gjere jobben med å vedlikehalde bygningane. Den jobben har dei ikkje gjort godt nok fram til no, seier Ulleren. (NPK)

Rundt 270.000 eldre over 65 år i Noreg har ikkje breiband heime, viser ny rapport. Mange eldre vil på nett, men fryktar at det er for vanskeleg.

Rapporten slår fast at dei eldre som ikkje har breiband heime ikkje veit nok om kva breiband og internett kan brukes til. Dei er dessutan redde for at dei ikkje kan nok om teknikk og utstyr, og dei synest det er for dyrt. Ein del ønskjer ikkje eller ser ikkje poenget med å bli breibandsbrukarar, skriv Aftenposten.

Men rapporten viser samtidig at dei eldre særleg ønskjer å bruke internett til å sende og motta e-post, bruke nettbank, finne offentlege skjema og sjå bilete av slekt og venner.

Mange vil dessutan lese lokalaviser på nett, spele bridge eller sjakk, drive slektsforsking og få seg nye venner. Men rapporten som Norsk Telecom har gjort for Fornyings- og administrasjonsdepartementet slår fast at dei eldre kvir seg for å kjøpe breiband fordi dei manglar kompetanse.

– Vi visste frå før at mange eldre ikkje er på nett. Det den nye undersøkinga viser, og som overraskar, er at så mange eldre opplever nettbruk som komplisert. Utfordringa blir å hjelpe eldre med å få installert PC, i tillegg til sørgje for å skaffe brukarrettleiingar som har eit enkelt språk, seier fornyings- og administrasjonsminister Heidi Grande Røys (SV).

Ministeren vil følgje opp rapporten og jobbe for å gjere det enklare og billigare for eldre å skaffe seg breiband. (©NPK)