Heim Innspel Kommentar: Kva har du gjort for nynorsken i det siste?

Kommentar: Kva har du gjort for nynorsken i det siste?

Debatten om nynorsken sin plass i Noreg, vert ofte til ein debatt om nynorsken sin plass i skulen. Korleis skal nynorsken, som for dei fleste er sidemålet, verte organisert?

Er det nynorsk som hovudmål eller sidemål ein bør styrke? Kor mange karakterar skal elevane få?

Dette er sjølvsagt viktig. Skulen legg grunnlaget for kva elevane meistrar og dermed og for korleis framtida vert.

Men debatten om nynorsken sin plass bør vere langt breiare. Kva er avisa si rolle? Mediehusa? Forlaga? Kommunane? Offentlege verksemder? Samfunnsaktørar som meistrar, men ikkje skriv, nynorsk? For nynorsken klarer seg berre om aktørar i alle lag av samfunnet er med på å produsere relevant, god og viktig tekst på målforma.

Nynorsk vert gjerne omtala som lyrisk og poetisk. Det er eit språk med kjensler. Det er ikkje ord som gjev autoritet, men som er med på å plassere nynorsken på sia av ein norm.

Det same gjeld ord som kulturarv om nynorsk. Det får målforma til å høyres ut som eitkvart nedstøva, i botnen av ei kiste, som ingen heilt veit kva er, men som museet seier at er viktig. Kulturarv er noko me stiller ut. Ikkje noko me bruker.

Det som er rett morosamt er at òg bokmål er ein del av kulturarven vår. Det er berre det at bokmål er ein del av den dansk-norske kulturarven, medan nynorsken ligg nærare det norske.

Når det er 12 prosent av grunnskuleelevane som har nynorsk som hovudmål, og berre 6,8 prosent som vel å fortsetje med det på vidaregåande, då handlar det ikkje berre om korleis skulen underviser i målforma. Då handlar det vel så mykje om kva plass nynorsken har i samfunnet. For kva rolle speler det om ein meistrar eit språk som berre gjev ein eit smalt publikum?

Det vil vere ein fordel for nynorsken om me gjer debatten breiare. Politikarane kan vedta at ei målform skal vere jamstilt ei anna målform. Men vanlege folk, verksemder, forlag og medier må utøve det for at det skal verte ein realitet i praksis og ikkje berre på papiret.

Difor spør eg no: Kva har du gjort for nynorsken i det siste?

NYNORSK INSPIRASJON

Tilbyr digitalt språkkurs for kommunetilsette

Øygarden kommune har utarbeidd eit digitalt språkkurs som handlar om grunnleggjande nynorsk grammatikk og oppgåver undervegs. Kurset er lagt inn i KS Læring. Deltakarane vert...

Klar med nynorskkurs for lærarar

Kurset er laga for at lærarar som skal bruka nynorsk og undervisa i nynorsk skal bli trygge nynorskbrukarar. På oppdrag frå Bergen kommune har Nynorskkommunane...

Kurstilbod for skular og barnehagar

Arbeidet for å styrkja språkopplæringa i det offentlege er ei prioritert oppgåve for Landssamanslutninga av nynorskkommunar (LNK). Kursa våre blir administrerte og gjennomførte av Fretland...

Språklova: Dette er dei viktige paragrafane for nynorskkommunane

Frå og med 1. januar 2022 er nynorsk og bokmål formelt jamstilte og likeverdige språk på alle samfunnsområde. Formålet med lova er...

Har kommunen din levert høyringssvar om ny opplæringslov?

Arbeidet med ny opplæringslov er svært viktig for nynorskelevane og nynorskkommunane. LNK oppmodar alle medlemskommunane sine om å setja tydelege krav til...

Nytt samarbeid skal styrka nynorsken i barnehagane

Pirion og Sunnfjord kulturskule har laga til ei digital kursrekkje som skal hjelpa til med å styrkja nynorskarbeidet i barnehagane.

MEST LESE

Jubel for 16 000 medlemer i Mållaget

Medlemsauken i Mållaget held fram, og 12. desember nådde Noregs Mållag 16 000 medlemer for fyrste gong sidan 1985. – Medlemer er sjølve grunnlaget for ein...

Nynorsken held stand – fleire lyspunkt enn utfordringar

I 2023 hadde Noreg 72 498 nynorskelevar i skulen, ein nedgang på rundt 9000 samanlikna med 1993 då talet var 81 668. Samstundes har bokmålselevar...

Gledeleg med viktig nynorskstøtte frå SV

SV vil prioritera fire millionar til nynorske læremiddel for vaksne innvandrarar og éin million i støtte til Noregs Mållag. – Det svært gledeleg at SV...

Leselyst, formidling, skule og bibliotek på Falturiltuseminaret

Falturiltu-seminaret samlar forfattarar, forlagsfolk, fagfolk, forskarar, studentar, lærarar, bibliotekarar og andre som jobbar med formidling av nynorsk barne- og ungdomslitteratur. Meld deg på no! Torsdag 7.11...