Gler seg til fleire e-bøker
Dag Erlend Lohne Mohn ved Buskerud fylkesbibliotek gler seg til eit breiare utval av e-bøker etter at det blei bestemt tidlegare i haust at e-bøker også blir ein del av innkjøpsordninga til Norsk kulturråd.
Nynorsk-songar klar for Melodi Grand Prix
Kim André Rysstad kjem frå tjukkaste folkemusikkland, syng på nynorsk og skal vere med i neste års Melodi Grand Prix.
Målformdebatt i Valdres
Tysdag i neste veke skal lokale og sentrale politikarar, ein språkforskar og ein mediemann diskutere om det er plass til to morsmål i Noreg på Nord-Aurdal folkebibliotek i Valdres.
Nybrottsarbeid i Ryfylke
I Ryfylke i Rogaland slår seks mindre bibliotek seg saman og lager e-biblioteket Ryfylkebiblioteket, som skal vere klart til utlån av e-bøker, lydbøker, filmar og musikk 1. februar neste år.
Med pressa i rådhuset
– Viss vi skulle gjort noko annleis etter ulukka, så kan det vere vi ikkje hadde sluppe media så tett innpå oss.
Avklart rolle
– Mi oppgåve som ordførar når krisa er ute, er å vere talsmann for heradet, seier ordførar Solfrid Borge i Ullensvang herad.
Når krisa rår
Då skota fall på Utøya, var heile landet i feriemodus. Slik var det også i Osterøy kommune, som hadde tre lokale ungdommar på øya.
Viktig å ha ein plan
Det er like viktig å ha gode skriftlege rutinar for traumatiske hendingar som skjer sjeldan, som for ting som skjer ofte.
Skrivekonkurranse for ungdom
Framtida.no lyser ut skrivekonkurranse for ungdom. Temaet er “Makt over eiga framtid”.
Om pris og barometer
Det er snart ikkje ei riksavis her i landet som ikkje held seg med sitt eige kommunebarometer. Kvart år kappast media, forskingsinstitutt, statistikkleverandørar og meiningsmålarar om å fortelja oss om kor gode kommunane våre er å bu i, eller kor elendige dei kommunale tilboda er. Dette er godt lesestoff: «Alle» vil gjerne vita korleis det er å bu i sin kommune, det er ikkje nok å oppleva det sjølv.
Kåringane skal sjølvsagt seia noko om kvaliteten på dei tenestene kommunane leverer. Men kor mykje er det råd å lesa ut av denne statistikken? Svært mange norske kommunar kan visa til ein eller annan pallplass i ei slik måling, og brukar dette aktivt i marknadsføringa si.
Det er ikkje lett å finna samanhengar og trendar i oppslaga. Resultata spriker frå år til år og i alle retningar, og kommunane hoppar opp og ned på tabellane som sprettballar.
Eg tok nokre stikkprøvar: På Dagbladet sin kommunebørs for i år ligg heimkommunen min, Tysnes, på 119. plass. (Fire av dei fem første i denne rangeringa er forresten nynorskkommunar.) Kommunal Rapport lagar sitt årvisse kommunebarometer, basert på seksti ulike kriterium. Her gjekk Tysnes frå ein 163. plass i fjor til ein småtrist 367. plass i år, utan at eg har merka noko særleg til forfallet. Vinje kommune gjekk andre vegen i Kommunal Rapport, frå ein trist 349. plass i 2010 til ein 138. plass i år. Men den same Vinje kommune hamna på ein imponerande 4. plass i Dagbladet. Då DN i 2008 kåra Luster til den beste kommunen å bu i, var åtte av dei ti beste på lista nynorskkommunar. For ein månad sidan konkluderte Telemarksforsking med at Gloppen er den beste kulturkommunen i landet. Gratulerer! Samstundes la dei fram statistikk som tyder på at kulturtilbod ikkje betyr noko for kor folk ønskjer å bu. Og dei ser ut til å ha rett: Gloppen kom på 234. plass på Dagbladet si liste.
Dei uklåre resultata kjem sjølvsagt av at undersøkingane legg vekt på ulike kriterium. Dei ulike media vektar tilbod, nivå og kvalitet ulikt.
Det einaste som er å festa lit til i desse undersøkingane, er såleis at dei ikkje er til å lita på. Og ja, kanskje ein ting til: I alle dei kommunebarometra eg har sett, har nynorskkommunane vore overrepresenterte. Kanskje det ligg ein eigen kvalitet i det å vera nynorskkommune. Akkurat det vel eg å tru på.
Det er såleis naturleg at det er mellom desse kommunane den endelege kåringa skjer. 16. november deler kommunal- og regionalminister Liv Signe Navarsete ut prisen Årets nynorskkommune. Kåringa skjer ikkje berre på grunnlag av KOSTRA-tal og statistikk. I tillegg har kommunane, gjennom søknadane sine, fått høve til å presentera sitt eige grunnlag for at dei vel å bruka nynorsk, og kvifor dette er viktig for dei.
Årets nynorskkommune er ein viktig pris. Dei to tidlegare prisvinnarane, Stord og Seljord, har brukt prisane sine aktivt i omdømebygginga si, og det er naturleg. Søkjarane dette året hadde truleg alle fortent å vinna, men berre éin kommune kan få prisen.
Gratulerer.
Seks kommunale språkval
KOMMENTAR: I Noreg i dag er liva våre djupt vovne inn i det offentlege; det er få område i kvardagen som ikkje er i anten beinveges eller omveges kontakt med det offentlege. Det offentlege sine val kan slik gje innbyggjarane både hinder og hjelp
Dei fleste vala som dei folkevalde og tilsette i kommunen gjer, er språkval. Vedtak og avgjerder vert forma i skrift og språk. Kommunikasjon med innbyggjarane gjennom skrift og tale er språk. Nokre val, vedtak og avgjerder har større språklege følgjer enn andre. Det viktigaste som kommunen avgjer, er vilkåra for den grunnleggjande språklæringa til alle unge og mange vaksne.
Gjer kommunen gode eller dårlege val? Sjekk sjølv gjennom å spørje dei seks spørsmåla under til din eigen kommune! Eller til deg sjølv som rådmann, ordførar, tilsett eller folkevald.
1) Møter borna nynorsk i barnehagen?
Kommunen har eit ansvar for barnehagane, anten dei er privat eller offentleg eigde. Språkutvikling er noko av det viktigaste i barnehagane. I ein nynorskkommune skal borna for det meste ha nynorsk som opplæringsmål. Korleis er samanhengen mellom opplæringsmålet i barnehagen og barneskulen? Driv kommunen aktiv påverknad av barnehagane for at dei skal føre borna inn i den nynorske skriftkulturen? Vert barnebøker lesne på nynorsk, og er songane på nynorsk?
2) Møter elevane nok nynorsk i skulen?
Kommunane vedtek kva som skal vere opplæringsmålet på kvar skule. Korleis sikrar ein at elevane kan verte trygge i hovudmålet sitt? Kva rutinar har kommunen for å sikre at dei tilset lærarar som er kvalifiserte til å undervise i og på nynorsk, og som har gode haldningar til nynorsk? Korleis møter skulen det massive bokmålspresset elevane møter utanfor skulen? Korleis sikrar ein at elevane møter nok nynorsk til at dei vert trygge språkbrukarar i hovudmålet sitt?
3) Er norskopplæringa for vaksne innvandrarar på nynorsk?
Mange kommunar har vaksne innvandrarar som ikkje enno har lært seg tilstrekkeleg norsk. Kva språk skal kommunane lære dei? Ikkje sjeldan tilbyr kommunane innvandrarane opplæring i og på bokmål, og er slik med på å rive vekk grunnen for sin eigen språkpolitikk. Er det naudsynt å halde fram med denne praksisen? Kva opplæringsmål for vaksne innvandrarar er det beste for kommunen og innvandrarane sjølve.
4) Gjer kommunen nynorsk synleg i utetterretta kommunikasjon?
Utanom lokalavisene er det fyrst og fremst gjennom skriftleg kommunikasjon med kommunen og i butikkane at folk møter skrift. Brukar kommunen nynorsk i all utetterretta kommunikasjon? Og korleis møter kommunen den store utfordringa det er at svært mange butikkar og andre verksemder mest berre brukar bokmål?
5) Meistrar dei tilsette i kommunen nynorsk?
Når kommunen søkjer etter ingeniørar, byråkratar, kulturarbeidarar og andre – kva gjer ein når det viser seg at dei nye tilsette slett ikkje meistrar nynorsk og helst ikkje vil bruke nynorsk som arbeidsspråk? Korleis gjere dei som alt er tilsette, trygge i sin bruk av administrasjonsspråket? Kva opplæring og språkstøtte tilbyr ein dei tilsette? Finst det eit system for dette, eller skjer problemløysinga etter innfallsmetoden?
6) Seier kommunen frå når statsetatar sender brev og informasjon på bokmål?
Etter mållova pliktar staten å nytte nynorsk når han vender seg til nynorskkommunar. Det gjer staten slett ikkje alltid. Korleis reagerer kommunen då? Kva rutinar finst for å fylgje opp slike brot på mållova? Kontaktar kommunen Språkrådet i slike saker?
Språkleg medvit
Har din kommune reflektert over desse seks spørsmåla? Kommunar som ikkje har gjort dette, gjev ikkje sine innbyggjarar det kommunale tilbodet innbyggjarane fortener og bør forvente. Omsut for innbyggjarane si språklæring og språkbruk krev språkleg medvit. Dei aller fleste ønskjer å fylle denne forventninga, eg vonar desse seks spørsmåla kan gjere utfordringa lettare.
Håvard B. Øvregård er leiar i Noregs Mållag