Skepsisen til ei påtenkt kraftlineutbygging i Nordhordland er stor. – Aksjonane og oppstanden rundt utbygginga i Hardanger har nok tent saka vår også, seier talsmann for Folkeaksjon mot luftspenn i Nordhordland (FMLN), Olav S. Namtvedt.
Velferdskommunane
Det er Kommune-Noreg som skapar velferdssamfunnet. Nyheitsbrevet Mandag Morgen har undersøkt kva innbyggjarane meiner om velferdstilboda i kommunane. Undersøkinga syner at folk flest er best nøgde med dei kommunale velferdstenestene i dei minste kommunane. Desse kommunane gjer det best på områda helse, oppvekst og eldreomsorg.
Det er ikkje så lenge sidan forskar Iver B. Neumann terga på seg brorparten av alle nordmenn busette utanfor hovudstaden ved å stå fram som snusfornuftig betrevitar med bastante meiningar om noko han ikkje visste så mykje om. Det gjekk ikkje så bra. Aviser og bloggar hadde mykje fest og moro på sentralmakta og Neumann si rekning i fleire veker etterpå.
Når utdanningsdirektøren, helsedirektøren og barneombodet no har gått ut, i noko som ser ut til å vera ein delvis samordna aksjon, og åtvarar mot dårlege skuletilbod og helse- og barnevernstenester i småkommunane, kunne dette også fort ha blitt oppfatta som synsing frå makteliten i hovudstaden. Når det ikkje har gått slik, har nok dette å gjera med at desse toppbyråkratane uttalar seg om sine eigne fagområde. Sjølv om dei til no ikkje har dokumentert påstandane dei synsar om, reknar me så smått med at så profilerte fagfolk i det minste driv med kvalifisert synsing.
Det er ikkje sikkert dei gjer det. KS-direktør Sigrun Vågeng har bedd om dokumentasjon. Dette er viktig, for dersom embetsfolka faktisk klarar å prova at dei har rett, har Kommune-Noreg ei stor utfordring som må løysast – om nødvendig ved kommunesamanslåingar.
Men så er det spora som skræmer: I Danmark vart talet på kommunar redusert til ein tredel i 2007. I følgje Klassekampen har dette ført til at det er tilsett 1650 nye byråkratar, og at danske kommunar brukar mest ein milliard meir enn før reforma – fram til no. Avisa har intervjua Lars Olsen, som har skrive boka Eliternes triumf. Olsen meiner den danske reforma var eit eliteprosjekt som har skapt større avstand mellom politikarar og styringsverk. Lokalpolitikarar kjenner meir og meir avmakt i møtet med stadig fleire akademikarar og spesialistar, og reforma har såleis svekt det danske lokaldemokratiet.
Dei fleste norske kommunane klarar seg godt i dag. Utfordringane kjem først dersom dei får tilført nye store oppgåver, til dømes gjennom samhandlingsreforma, som lurer bak nova.
Mange har peika på at småkommunane slit med å rekruttera kvalifiserte fagfolk. Dette er nok rett, men problemet gjeld langt fleire enn småkommunar. Så lenge lønnsnivået i kommunane ligg under lønnsnivået i privat sektor, vil dette vera eit gjennomgåande problem. Og så lenge dei store bykommunane får overføringar som sikrar at dei har høve til å vera lønsleiande i høve til mindre kommunar, vil det vera vanskelegare å rekruttera fagfolk i ein liten eller mellomstor kommune enn i hovudstaden.
For alle kommunar handlar kampen om kompetansen om å skapa attraktivitet – vilje til å bu. Dersom statlege verkemiddel vert sette inn, kan denne kappestriden førast på meir likeverdige vilkår. Det fortener velferdskommunane.
Kommunal skrivekunst
Det skal heite “gaten”, ikkje “gata”, meiner fleirtalet i Frogner bydelsutval i Oslo. Dei vil ha nye skilt, koste kva det koste vil.
Språk engasjerer i kvar kommune. Det vere seg nynorsk eller bokmål, større eller mindre saker om måten vi skriv på. Ein kan spørje om skrivemåten på gatenamn burde vore gjenstand for den lengste debatten i utvalet på Frogner? Især når språkforskarane har sagt at skilnadene minkar mellom talespråket i Oslo vest og øst. No seier Språkrådet attpåtil at vedtaket ikkje er gyldig, av di forslaget ikkje har vore på høyring. Saka skulle til slutt vore lagd fram for stadnamntenesta i Språkrådet, før vedtak i bydelen. Her har iveren gått over demokratiske omsyn.
For ei stund sidan fekk eg ei anna nyttig påminning om at språk er makt. Eg fekk omgåande positiv tilbakemelding på at eg ikkje hadde skrivefeil i ein søknad om plass til sonen min på same offentlege skule som dottera mi. Det var jo hyggeleg, men eg fekk ingen reaksjon på innhaldet i brevet. Ikkje først. Eg måtte berre vone at rettskrivinga ikkje tok merksemda frå det eg ville! Samstundes lurte eg på korleis ortografien var blant andre som skreiv til skulen, og korleis leiinga reagerte her.
Det er mykje dårleg orddeling og feil frå folk i kjappe tekstmeldingar og e-postar, i nokre søknader òg, men det burde i alle fall vore betre stelt med formidlinga i kommunen. Mest hadde kommunane tent på å føre eit enklare språk. Nokon fryktar det vil gå på presisjonsnivået laus, men det er liten vits i presisjon om ikkje mottakaren forstår samanhengen. Vi vil jo nå fram med det vi skriv.
I Kommunal Rapport har vi auka bruken av nynorsk dei siste par åra. Språkbruken bidreg til nærleik mellom lesaren og stoffet. Viktigare enn om vi skriv gaten eller gata, er likevel at vi skriv eit aktivt språk, som lesarane forstår og let seg engasjere gjennom. Nokon oppnår lettare dette med bruk av nynorsk.
Forfattar Carl Frode Tiller har nett gjeve ut ny roman på nynorsk. Han, som hadde bokmål som hovudmål på skulen. Han trong å skape avstand til det gamle og stivna for å skrive friskt og nytt og leikent, som han nett sa til Magasinet i Dagbladet. Han er eit godt døme å strekkje seg etter.
Da eg jobba i NTB, måtte vi gjennom ein språktest. Det er ikkje så vanleg i norske kommunar. Fokuset på språk bør uansett vere sterkt. Som ein rådmann eg akkurat intervjua, sa, er evna til å kommunisere den viktigaste eigenskapen ein kan ha i ei slik stilling. Det gjev tillit og godt omdøme – eller omvendt.
I Frankrike hyrar toppsjefar skrivelærar utan at nokon får vite det, las eg i Dagens Næringsliv nyleg. Rettskriving kan vere krevjande anten det er fransk eller norsk, men kommunespråket må vere effektivt og godt.
Det ligg uendeleg mykje makt i lange saksutgreiingar. Det fins saksframlegg som knapt nokon forstår. Det er eit kjent problem at administrasjonen utviklar eit ekspertspråk som gjer at folkevalde kan kjenne seg dumme. Det er ikkje alltid like greitt å spørje, sjølv om ein sjølvsagt burde gjere det. Ekspertspråket var ein føresetnad for dei katastrofale investeringane i Terra-saka.
Han fekk skuleplassen, sonen min. Tida får vise kor framtidsretta dei språklege prioriteringane til Frogner-politikarane var.
Britt Sofie Hestvik er ansvarleg redaktør i Kommunal Rapport–
Må krevje nynorsk
LEIAR: Berre to av åtte regionale og landsdekkjande medium brukar nynorsk i sportssaker, slår LNK-avisa fast i denne utgåva. Redaksjonen har lese sportssaker i seks tilfeldig valde papiraviser frå kvar redaksjon i perioden 23. august til 13. oktober for å kartleggje nynorskprosenten. Og ein treng ikkje vere overraska over resultatet; det er ingen løyndom at det er lite sportsjournalistikk på nynorsk i dette landet.
At lokalaviser bruker dekningsområdet til å forsvare ei redaksjonell linje på bokmål, er greitt nok. Men når regionaviser og landsdekkjande aviser, der delar av dekningsområdet brukar nynorsk, nyttar same argumentet, blir det feil. Til dømes VG og Dagbladet må ta på alvor at landet er tospråkleg, og at dei dermed har ein stor lesarskare som sjølv nyttar nynorsk. Desse lesarane fortener å lese nynorske sportssaker også i VG og Dagbladet.
Denne debatten er gammal, likevel ser me ikkje dei store endringane hjå dei større redaksjonane i hovudstaden. VG-redaktør Bernt Olufsen seier til LNK-avisa at språket er ein så viktig del av avisa sin identitet at det ikkje bør vere gjenstand for kvotering. Kva om ein snur litt på dette og seier at språk er så viktig at også nynorskbrukarane fortener å lese sitt eige språk i VG?
I regionavisene som opnar opp for nynorsk, handlar den låge nynorskprosenten om andre ting. Her handlar der derimot om at få lesarar krev nynorsk, og at få journalistar krev å skrive nynorsk.
Vil me ha fleire sportssaker på nynorsk, må me altså engasjere oss. Me må krevje å få lese meir nynorsk, og nynorskjournalistane må krevje å få lov til å nytte språket sitt.
Då kan me kanskje sjå ei utvikling i denne debatten.
Vil greie ut nye kommunar i Nordhordland
Regionrådet i Nordhordland ber kommunane sjå på potensialet for samanslåing. – Dersom vi skal endre strukturane, må vi òg stille spørsmålet om vi skal lage ein heilt ny kommune, seier ordførar Jon Askeland (Sp) i Radøy.
Reagerer på skrivefeil
Leiar i Studentrådet, Jens Kihl, reagerer på heile 22 skrivefeil i ei eksamensoppgåve.
Krev lovfesta trusopplæring på nynorsk
Eigne lover og reglar må til for å hindra at nynorskbrukande barn blir diskriminerte i trusopplæringa, meiner ei aksjonsgruppe.
Startar nynorskstafett
Bistandsorganisasjonen Hei Verden tilbyr undervisningsmateriell til bruk i grunnskulen. No ynskjer dei å omsetje materiellet til nynorsk.
Brenn for biblioteket
– Vi må stille ut bøkene slik butikkane stiller ut snop, seier biblioteksjef Anne Elisabeth Waage i Radøy folkebibliotek. – Færre bokryggar, fleire frontar fram. Og meir nynorsk til lesarane.
Jakob og Neikob i Barne-tv
